સર્કસ – એક યુગનો અંત

‘ અમેરિકાનું પ્રખ્યાત રીંગલિંગ બ્રધર્સ 146 વર્ષે આજે બંધ થવા જઈ રહેલું છે.’

આમતો આ સારા સમાચાર ના કહેવાય, કેમકે એની સાથે કેટલા લોકો સંકળાયેલા હતા ? એ દરેક આજે બેરોજગાર બનશે. સાથે સાથે પ્રાણીઓને રાહત પણ મળશે. જોકે ભારતમાં તો ક્યારનુંય આ લુપ્તાતાના આરે જ છે. અમુક ગામડાઓ સિવાય ક્યાંય એ જોવા મળતું નથી. જોકે ભારતમાં જે સર્કસ થતા તેના કરતાં આ સર્કસ નું કદ ખૂબ ઉંચુ હતું. એની ભવ્યતા ગજબની હતી. પણ આજના સોસીયલ મીડિયાના જમાના માં તેને સર્વાઇવ કરવું અઘરું હતું. ( આમતો સોસીયલ મીડિયાએ ઘણા લોકોને બેકાર બનાવી દીધા છે, અને સાથે સાથે બેક્કાર પણ બનાવી દીધા છે. ). સર્ક્સમાં જે કરતબ બતાવતા હતા એ અત્યારે લોકો ફેસબુક અને યુ ટ્યુબ પર મફતમાં બતાવે છે. ( આપણે મફત જોઈએ છે, પણ એ લોકો તો કમાય જ છે.) જોકર તો અત્યારે દરેક લોકો બની શકે છે. ઓપ્પો અને વિવો જે સેલ્ફીના ફોન નો અતિરેક કરે છે, એનાથી જોકરોનું પ્રમાણ વધી ગયુ છે. ( કોઈએ બંધ બેસતી પાઘડી ના પહેરવી, આ જનરલ વાત છે. )

અત્યારના છોકરાઓને તો સર્કસ કેવું હોય એ કદાચ ખબર જ નહીં હોય પણ 90’s માં તો આની સારી એવી બોલબાલા હતી. રજાઓના દિવસો હોય કે તહેવારો, મેદાનમાં તંબુ બંધાવના ચાલુ થઈ જતા. વાઘ સિંહ ની ગાડીઓ આવતી. જ્યાં સુધી એ તંબુઓ બંધાય ત્યાં સુધી જોકરો ગામમાં ફરીને તેની જાહેરાત કરતા. અને ગામ માં કોઈ ઠીંગુંજી હોય તો એને સર્કસ હોય ત્યાં સુધી કામ મલી જતું. અમારે તો ઘરની પાછળના મેદાન માં જ સર્કસ આવતું, એટલે રાત્રે ધાબમાં સુતા હોઈએ ત્યારે વાઘ સિંહ ના અવાજો સંભળાય. ( બૌ ફાટતી’તી યાર ) એક વાર તો જોવા જવાનું પાક્કું હોય જ. પણ બેસવાનું છેક છેલ્લે પાટિયા પર. ( આગળ વાઘ સિંહ ની બીક લાગતી હતી અને આગળની ટિકિટ પણ વધારે હોય ).

એક સમયમાં સર્કસ પર ફિલ્મો અને સિરિયલ પણ બનતી, અને રાજ કપૂર, રિશી કપૂર, શાહરુખ ખાન, આશુતોષ ગોવારીકર જેવા દિગ્ગજ લોકો તેમાં અભિનય કરતા. આનાથી જ એની જાહોજલાલી માપી શકાય છે.

” સર્કસ તો આજે પણ ભજવાય છે, ફક્ત તંબુઓ બંધાતા નથી. લોકો મન ફાવે ત્યાં અને મન ફાવે તેમ ભજવે છે. ”

~ સુશાંત ધામેચા

ટીવી ની જાહોજલાલી…

 

Onida Television Advertisement of 90’s

Bush Black and White Television

 

 

 

 

 

 

” ભારતમાં ટીવીના દર્શકોમાં 78 ટકાનો ઘટાડો. “ આ સમાચાર વાંચ્યા. મને તો લાગતું હતું કે મેં જ ટીવી જોવાનું ઓછું કરી દીધું છે, પણ હું એકલો નથી. મને ટીવી સામે બેસી રહેવાનો ભારે કંટાળો આવે. હું કોઈ વાર જોવું તો બસ સોંગ્સ જોવું, બાકી મુવી તો મેં છેલ્લે ક્યારે જોયું યાદ નથી. કારણકે એના સિવાયની પ્રવૃત્તિઓ એટલી બધી વધી ગઈ છે, કે એના માટે સમય કાઢવાનું મન નથી થતું. અને કદાચ જો સમય કઢીને મુવી જોવા બેસું તો જાહેરાતનો અતિરેક જોઈને થોડીજ વારમાં કંટાળો આવવા લાગે છે. પણ આત્યારે જ્યારે વેકેશન ચાલે છે, ત્યારે મને ખરેખર ટીવી ની દયા આવે છે. મેં વેકેશનમાં એની જાહોજલાલી જોયેલી છે, અને 90 ના દાયકા વાળા દરેક લોકો આના સાક્ષી હશે જ.

અમારા ઘરે લગભગ 1986 થી ટીવી છે. એ વખતે બુશ કંપની નું બ્લેક એન્ડ વ્હાઇટ ટીવી હતું. અને દૂરદર્શન જ આવતું. અગાસીમાં એન્ટેના લાગવાનું. જેટલી અગાસી નીચી હોય એટલી એન્ટેનાની પાઇપ ઉંચી લગાવવી પડે. રવિવારે પપ્પા અગાસી પર જઈને એન્ટેના ગોળ ગોળ ફેરવીને ઠીક કરે અને હું ટીવી પાસે બેસીને સિગ્નલ કેવો આવે છે એ બૂમ પાડું, ‘ એ આયુ, એ ગયું, બસ-બસ, ચાલશે. ‘. ત્યારે દૂરદર્શન પર મહાભારત ચાલુ થયું. એ વખતે અમારે સોસાયટી માં અમુક ના ઘરે જ ટીવી હતા. તો અમારા ઘરે પણ રાવીવરે મહાભારત જોવા ભીડ થતી. લોકો ટીવી ને પગે લાગતા. એ અરસામાં ટીવીનું વેચાણ પણ વધ્યું હતું અને નવી ચેનલોનું પણ આગમન થયું. હવે એ વખતે મારા એક મિત્રના ઘરે બ્લેક એન્ડ વ્હાઈટ ટીવી હતું, તેને તેની આગળ ભૂરા અને લાલ રંગનો કાચ લાગયો હતો જેથી એ થોડું રંગીન જેવું લાગે. હવે આના પરથી અનુમાન લગાવી શકાય કે લોકો ને ટીવીનું કેટલું ઘેલું હતું.

હવે મારી વાત કરું તો મને પણ ટીવી નું એટલું જ ઘેલું હતું. હવે અમે જુનું બ્લેક એન્ડ વ્હાઈટ બુશનું ટીવી વેચી અને નવું ઓનિડા નું કલર ટીવી વસાવ્યું હતું. એ વખતે ટીવીમાં રિમોટ નોહતા આવતા. અને મને ચેનલો બદલવાની કાયમ ખુજલી રહેતી. એટલે હું પલંગ પર સુતા સુતા પગથી ટીવીની સ્વિચ દબાવીને ચેનલો બદલતો. હવે એ વખતે સીડી, ડીવીડી કાઈ આટલું હાથવગું હતું નહીં એટલે મુવી તો જે ચેનલ પર આવતું હોય એ જ જોવાનું. રોજ સવારે સમેવાળાના ઘરે જઈને પેપર માંથી આજે કાઈ ચેનલ પાર કયા મુવી છે એ લખી લાવું. જો એમા કોઈ સારું મુવી હોય તો મજા નૈતર હરે હરે. વેકેશનમાં આ મારો નિત્યક્રમ રહેતો. હવે એક વખત વેકેશનમાં જ કેબલ વાળાની હડતાલ પડી અને બધી ચેનલ બંધ થઈ ગઈ. એટલે આપણે ઘરે કંટાળ્યા. પપ્પા એ દુકાને આવવા કહ્યું, મેં વિચાર્યું ટાઈમ પાસ તો થશે અને સાથે સાથે ખિસ્સા ખર્ચી પણ મળી રહેશે. એ બંને મળ્યું, અને કેબલ વાળાઓની હડતાલ પણ થોડા સમયમાં પતી ગઈ, પણ હવે દુકાન તો રોજ જવું જ પડે એવું થઈ ગયું હતું. એટલે આપણી વાટ લાગી ગઈ.

છતાંપણ ટીવીની મોજ તો ચાલુ જ હતી. અમારું ભાઈબંધોનું એક ગ્રુપ હતું, તેમાં હું, પ્રીતેશ, મિતેષ અને મયંક રોજ મિતેશ ના ઘરે ઉપર ગેલેરીમાં બેસીએ, તેની ડેકમાં સોનુ નિગમનું દીવાના આલ્બમ સાંભળીએ. હવે એ વખતે જો મેચ હોય તો મિતેષ પોતાનું ટીવી ઉપર લઇ આવે. એ વખતે તો 21 ઇંચના પણ ભારે ભરખમ ટીવી આવતા હતા. પણ એ લગભગ રોજ જ તેને ઉપર લાવે અને ફરી પાછો નીચે લઇ જાય. જો મેચ ના હોય તો અમારા કેબલ વાળા ભાઈ એ એક ડિમાન્ડ સોન્ગ ચેનલ ચાલુ કરી હતી. તેમાં ફોન કરીને આપણું ફેવરિટ સોન્ગ વગાડવાની રિકવેશટ કરવાની. એમ તો એના ફોન ના બિલ મોટા અવવા લાગ્યા. એમાં એ વખતે મારુ અને મિતેષનું એક ફેવરિટ સોન્ગ હતું, અદનાન સામી નું ” મુજકોભી તો લિફ્ટ કારા દે “. જ્યારે એ સોન્ગ ડિમાન્ડ ચેનલ પર આવે ત્યારે તે મને મારા ઘરની લેન્ડલાઈન પર મિસ્કોલ મારે એટલે હું એ સોન્ગ જોવું.

પણ આ બધાની એક મજા હતી. આજે તો આવા કશાની જરૂર જ નથી. યુ ટ્યુબ પર બધું હાથવગું થઇ ગયું છે અને  જીયો પર બધી ટીવી ચેનેલો મફત જોવા મળે છે. હમણાં આઇપીએલ ચાલે છે, તો એક વાર હું અમારે ત્યાં વૃંદાવન ગ્રાઉન્ડમાં ટેન્ટ બઝાર ભરાય છે, ત્યાં ટેન્ટ વાળો પોતાના મોબાઈલમાં લાઈવ મેચ જોતો હતો. ત્યાં બહાર એક સેન્ડવીચની લારી વાળો યુ ટ્યુબ પર સોંગ જોતો જોતો સેન્ડવીચ બનાવતો હતો.

છેલ્લે એક વાત કે અમને પરીક્ષા સમયે સજા પણ ટીવી નહિ જોવા દેવા બાબત ની જ થતી હતી અને અમને એનું દુખ પણ થતું હતું. અત્યારે એ સજા મોબાઈલના ડેટા પેક માટે પરિવર્તિત થઇ ગઈ છે.

Neighborhood

“Neighbor is the First Relative “. Actually in Gujarati we are saying that “Pahelo Sago padoshi”. Let me first clarify this sentence.  In the society, I live since my birth I.e. 1985, is a congested. There are 42 raw houses in the area smaller than half of the cricket ground. There is one common wall between the two houses. So, one can easily peek into the neighbor’s home. Even if we talk normally, then also neighbor can hear our conversation without giving special attention. Many of the members of our society can’t live anywhere, other than this society. Or rather I can say, no one other than our society member will accept them. So, there is no any point of Unseen Neighbor in our society.

But, in today’s fast culture, where no one has time for their own family or even for self, no one care about the neighbor. But at our society we do. Still I remember when one of our neighbors was finding a buyer for their house, we, the other society members went to him and urge him to sell the house to a sophisticated family, to whom we can trust.

Because till today, we believe that Dahi only can be made with the yogurt borrowed from the neighbor’s home.  And potato should be borrowed from neighbor’s home only. This is the rules of our society culture.

But now-a-days, the culture is being changed. Everyone wants to live a personal life, means no one wants another person to peek in their life. But really I am feeling it is harmful to our social life. We all are connected to the friends or relatives living thousands of miles away, but we doesn’t know our neighbor, or even we are not trying to get in touch with them. I am writing this because I personally felt this. Several months ago, I went to help my friend in shifting his house holds to the new one at Vadodara. We had transferred all households including refrigerator, wardrobe, bed and many more items to 4th floor. We use both stairs and the lift to shift all the house hold. But I wondered, we took almost 3 hours in shifting and no any single member of the building had open the door to check the activity. Even his future neighbor had also not opened the door once.

What is the meaning of existence of Neighbor, to whom we can’t see? Neighbor culture is almost on the edge of finish line in the city. I will blame social media for the demolition of Neighbor culture. All want to live virtual life. Neighbors are connected to each other, but on the social media. They don’t meet other than any social event. In 90’s when mobile was not in reach of a common man, and so the internet, all were communicated personally.

So, step out of the house, see your neighbor. Talk with them. Don’t ask their WhatsApp number, to be in touch personally forever.

 

એક અનોખી પહેલ – ભાગ – ૨

થોડા સમય પહેલા મેં આ મથાળા સાથે એક લેખ લખ્યો હતો. તે વખતે વિષય હતો, ગુજરાત લીટરેચર ફેસ્ટીવલનો. ત્યાં સાબરમતી જેલના કેદીઓને બોલાવવામાં આવ્યા હતો, જેઓ સારી કવિતાઓ લખતા હતા. જેલની જીંદગી, જેલના કેદીઓની જુબાની કવિતાના સ્વરૂપમાં સંભાળવા મળી હતી.ત્યારે તેના વિષે લખવાની ઈચ્છા થઇ હતી અને એક અનોખી પહેલ મથાળા સાથે એ લેખ અને તેઓએ લખેલી કવિતા પણ લખી હતી. હવે આવીજ એક બીજી ખુબ સરસ અને પ્રેરણાદાયી પહેલ જોયી, જાણી અને તેનો લાભ પણ લીધો. એટલે એને વિષે આજે થોડુ વિગતે લખવાનું મન થયું.

ગુજરાતમાં ઘણી જગ્યાએ અત્યારે ‘પુસ્તક પરબ’ ચલાવવામાં આવે છે. નડિયાદમાં ડાહીલક્ષ્મી લાયબ્રેરી દ્વારા આ અભિયાન ચલાવવામાં આવે છે. પણ આજે જેની વાત કરવી છે, તે થોડી તેના જેવીજ યોજના છે. તેનું નામ છે ‘પુસ્તક યોજના’. આનું માધ્યમ સોશિયલ મીડિયા છે. આ યોજના મોરબીના એક સુજ્ઞ વાચક અને દાનવીર વિજયભાઈ ત્રિવેદી ચલાવે છે. તેઓ ફેસબુક પર પોસ્ટ મૂકી જરૂરિયાત વાળા ( વાંચવાના ખપ વાળા ) વાચકોને ઘેરબેઠા પુસ્તક પહોચાડે છે. આમાં મને પણ બે વાર લાભ મળ્યો છે. પછી વિજયભાઈ સાથે વાત કરી અને વિગતે જાણવાની કોશિશ કરી,

વિજયભાઈ મૂળ હળવદમાં વાતની છે, પણ અત્યારે મોરબીમાં જ રહે છે. તે જે અભિયાન ચલાવે છે તેના પરથી મને લાગતું હતું કે તેઓ એક વાચનપ્રેમી હોવા જોઇએ, અને હું સાચો હતો. પણ એ એક વાચક થી ઉપરની કક્ષાના હતા. તેઓ લોકોને વાચતા કરવામાં પણ માને છે. તેમનું ફેસબુક પોસ્ટ જોઇને તો એમ પણ લાગે છે કે એ એક રંગીન મિજાજી માણસ છે. ( હોય જ, અને હોવું પણ જોઇએ ). તેમણે આ અભિયાન ની શરૂઆત તેમની પાસે પડેલા સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાના પુસ્તકો ના વિતરણથી કરી હતી. તેને સારો પ્રતિસાદ મળતા તેઓએ તેઓની અંગત લાયબ્રેરીના પુસ્તકો પણ ફેસબુક ના માધ્યમથી વાચકો માટે ખુલ્લા મુક્યા. આ યોજના ને ખુબ જ સારો પ્રતિસાદ મળ્યો. જેમને ના મળ્યા તેમણે ફોન કરીને વિનંતી કરી, તો વિજયભાઈએ તેમને પોતાના ખર્ચે ખરીદીને આપ્યા. શરૂઆતમાં કુરીયારનો ખર્ચ પણ પોતે ઉઠાવતા. પછી તેની પણ થોડી મદદ મળતી થઇ. સુરતના મારૂતિ કુરિયરના એક ભાઈએ તો આખા મહિના માં મોકલાયેલા પુસ્તકોનો કુરિયર ખર્ચ જ જાતે ભોગવી લીધો. હવે પોતના અંગત સંગ્રહથી શરૂઆત કરનાર વિજયભાઈ ને ઘણા વાચકોએ પોતાના પુસ્તકો પણ લોકો સુધી પહોચાડવાની વિનંતી કરી. મેં પણ મારા બે પુસ્તક તેમના મારફત ઈચ્છુક લોકો સુધી પહોચાડ્યા. તેઓ રેગ્યુલર સવારે પુસ્તકોના નામ લખે અને રાતે નવ વાગે પોતે ડ્રો કરીને વિજેતાઓના નામ નક્કી કરી, બેજે દિવસે એમના નામ ફેસબુક પોસ્ટમાં મૂકી, તેમની ડીટેલ માગવી તેમને કુરિયર મારફતે મોકલી આપે.

હવે આ ભગીરથ કાર્યમાં ઘરવાળાઓ નો સપોર્ટ ખુબ જરૂરી હોય છે. વિજયભાઈ તે પણ ભરપુર મળ્યો છે. એટલે જ તેઓ આટલા સફળ થઇ શક્યા છે. તેમના ઘરના સદસ્યો નવરાશના સમયમાં કુરિયર તૈયાર કરવાના કામ કરી તેમની મદદ કરે છે. આ બતાવતો એક ફોટો તેમણે તેમના ફેસબુક પર મુક્યો હતો.

જો કોઈ પણ આ યોજનાનો લાભ લેવા માંગતા હોવ તો ફેસબુક પર Vijaykumar Ramchandra Ambashankar Trivedi નો સંપર્ક કરી શકે છે. જો તમારી પાસે કોઈ સારા પુસ્તકો હોય તો તમે તેમના મારફતે વાચકો સુધી પહોચાડી પણ શકો છો.

બસ, ફરીથી આવી જ કોઈ અનોખી પહેલ કરનાર વ્યક્તિ કે સંસ્થા વેશે જલ્દીથી જ મળીશું. જો આપમાંથી કોઈ પણ આવી કોઈ પહેલ વિષે જાણતા હોવ, તો મારા બ્લોગ પર મારી ડિટેલ છે. ત્યાં મોકલી શકો છો.

બદલાવ – ખુદથી શરૂઆત…

તમે આમ કેમ કર્યું, તમે આમ કેમ ન કર્યું,

આવી દલીલો કરવાનું કામ તો ઘણા લોકોએ કર્યું,

પણ આ કઈ રીતે કરવું, અને કોનાથી શરુ કરવું,

એ કોઈએ કેમ ના વિચાર્યું?

સહેલા છે લોકોના માથે દોષના ટોપલા નાખવા,

પણ અઘરું છે, એ દોષોને લોકોમાંથી મીટાવવા,

ચાલો આપણે પણ વિચારીએ, કે કઈ રીતે કરીશું બદલાવ,

પણ એક વાર ખુદ થી શરૂઆત તો કરીએ….

                                              —         સુશાંત ધામેચા.

શહેરના મોભાદાર વિસ્તારમાં એક 100 મકાનોની વિશાળ કોલોની હતી. તેમાં દરેક જાતિના અને જ્ઞાતિના લોકો રહે છે. કોલોની ની અંદર જ અનાજ, રોજિંદી જરૂરિયાતની ચીજવસ્તુ અને મોજશોખની વસ્તુઓના સ્ટોર પણ હતા. આમા વિશેષતા એ હતી કે વર્ષો પહેલા, અહીંયા એક સજ્જન હતા, જેમણે અહીં તમાકુ, સિગારેટ વગેરે જેવી કેફીલી વસ્તુઓનું વેચાણ બંધ કરાવ્યું હતું અને લોકોએ એને માનભેર સ્વીકાર્યું પણ હતું. પણ હવે એ વાતને વર્ષો વીતી ગયા અને પેઢી પણ બદલાઈ ગઈ, છતાં પણ આજના સેક્રેટરીએ એ કાયદો રાખેલો જ છે. પણ કોલોનીના અમુક રહીશો સ્ટોર વાળા જોડે મળીને ચોરીચુપેથી કેફી દ્રવ્યો મેળવતા. આ વાતથી ખુદ સેક્રેટરી પણ અજાણ નોહતા, પણ તેમાંથી તેમને પણ હિસ્સો મળતો હતો, એટલે એ આંખ આડા કાન કરતા. અને આ ઉપરાંત જેને બીક લાગતી કે મને કોઈ જોઈ જશે, એ લોકો કોલોની ની બહાર જઈ મોજશોખ કરીને આવતા..

હવે, એક વાર નશીલા પદાર્થોનું વધારે પડતું સેવન કરવાથી અમુક લોકો બીમાર પડ્યા, કોઈનું મોત પણ થયું. એટલે કોલોનીના અમુક રહીશોએ સેક્રેટરીને એની કમ્પ્લેન કરી, કે આમ અંદરખાને ચાલતા વેચાણ ને બંધ કરો. સેક્રેટરીએ પણ આવું કારવાનની બાંહેધરી આપી. પણ આ ચાલતું જ રહ્યું. લાંબા સમયે અમુક લોકોને આની લત લાગી ગઈ અને ઘર-પરિવાર પણ ખોવાનો વારો આવ્યો. ફરી પાછું અમુક વર્ગ કે જેમના ઘર-પરિવાર નષ્ટ થવાના આરે હતા, તેમને સેક્રેટરીને આવું વેચાણ કડક રીતે બંધ કરવાની રજુઆત કરી. પણ આમાં સેક્રેટરી કાયદા પ્રમાણે દંડ થી વધારે કશું કારી શકે નહીં. એટલામાં સેક્રેટરીને તેમના એક મિત્રએ કહ્યું, કે તમે તે લોકોને કહી દો, કે તેઓ પોતે તેમના સમાજમાં જાગૃતિ કેમ નથી ફેલાવતા? ત્યારે સેક્રેટરીએ તેના મિત્રને કહ્યું કે, મિત્ર તારી વાત સાચી છે, પણ જો હું એમને એમ કહું તો ફરી વખતની સેક્રેટરીની ચૂંટણીમાં મારા પદ નું જોખમ છે. એટલે એને આશ્વાસન આપવું એમાજ મારી ખુરશીની ભલાઈ છે. ત્યારે એનો મિત્ર એની પર થોડો ઘીન્નાયો અને કીધું કે, મિત્ર જો આ લોકોનું સારું થશે, તો પણ એ લોકો તને ફરીથી સેક્રેટકરી બનાવશે જ ને ? તારી આ નીતી ખોટી છે. તું એ વર્ગનો કોઈ અગ્રણી હોય તેને બોલાવ અને તેને સમજાવ. પણ આ સમયગાળા દરમ્યાન નશીલા પદાર્થના સેવનથી લોકોનું સ્વાસ્થ્ય વધારે બગડી રહ્યું હતું, એટલે એ ચોક્કસ વર્ગનો જ એક વડો આની ફરિયાદ લઈને ગુસ્સામાં સેક્રેટરી જોડે ગયો. તેઓ વચ્ચે થોડી ઉગ્ર બોલા-ચાલી થઇ. સેક્રેટરીએ તેને સમજવાનો પ્રયત્ન કર્યો, પણ તે સમજવા તૈયાર ન હતો. પણ એક દિવસ જે વ્યક્તિ કમ્પ્લેન કરવા આવ્યો હતો એનો છોકરો જ એ નશીલા પદાર્થ ખરીદતો એની નજરે ચડ્યો. સાંજે ઘરે બધા બેઠા હતા ત્યારે તેણે તેને શાંતિથી બેસાડીને સમજાયો, કે બેટા, તું આ જે કરે છે, એ સ્વાસ્થ્ય માટે સારું નથી. આનાથી ફક્ત સ્વાસ્થ્ય અને રૂપિયાનો બગાડ જ થાય છે. એને છોડી દે. ત્યારે તો છોકરાને તેના પિતા પર ગુસ્સો આયો, પણ કઈ બોલ્યો નહિ. થોડા દિવસો પછી ફરીથી આવું બન્યું. આ વખતે કોલોની ના સેક્રેટરીએ પણ તેને જોયો. એ દિવસે સાંજે ફરી પાછુ એણે એના છોકરાને સમજાવ્યો. આ વખતે એનામાં થોડું પરિવર્તન લાગતું હતું. એટલામાં જ સેક્રેટરી પણ તેમના ઘરે આવી પહોચ્યા. તેઓ પણ છોકરાને આવા પદાર્થોની આડ અસર વિષે સમજાવવા લાગ્યા. ત્યારે છોકરા એ અને તેના પિતાએ ગુસ્સે થઈને સેક્રેટરીને કહ્યું કે, જો તમે આ બધું જાણો જ છો, તો પછી આને બંધ કેમ નથી કરાવતા? ત્યારે સેક્રેટરી એ કીધું કે ભાઈ મેં તો બંધ કરાવેલું જ છે, પણ અમુક લોકો એને દુકાનદારને વધારે રૂપિયા આપવાની લાલચ આપીને એ વસ્તુ ખરીદે છે. અને દરેક વ્યક્તિ પ્રમાણિક હોય એ સંભવ નથી. ત્યારે પેલો બાપ-દીકરો બંને અકળાઈને બોલ્યા તો પછી અમે શું કરીએ?

ત્યારે સેક્રેટરીએ એકદમ નરમાશથી કહ્યું, જો ભાઈ હું અને મારી કમિટી અમારું કામ તો કરીએ જ છીએ. હા, આમાં કોઈ બેઈમાન હોય એમ બની શકે. પણ જો આપણે આપણા સમાજ ને જ આ વસ્તુઓનું સેવન ન કરવા બાબતે જાગૃત કરીએ તો? દર વખતે કઈ દંડ કે સજા કરવાથી કામ નથી પતી જતું. સમાજમાં તેના વિષે જાગૃક્તા લાવવી અનિવાર્ય છે. જો એ થશે તો, ભલેને કોઈ મફત આપશે તો પણ કોઈ લેવા તૈયાર નહિ થાય, અને એ આપોઆપ બંધ થઇ જશે.

પછી તો બાપ-બેટાએ આ અભિયાન ચાલવ્યુ, સેક્રેટરીએ અને તેમની કમિટીએ પણ સાથ આપ્યો અને એક વ્યસનમુક્ત કોલોની બની ગઈ.

This slideshow requires JavaScript.

( આ વાત અત્યારે દારૂબંધી કડક બનાવવાના સંદર્ભે ચાલતા અંદોલનના સંદર્ભમાં છે. આમતો પહેલી વાર આવી કોઈ સ્ટોરી લખી છે, એટલે ભૂલચૂક બદલ માફ કરજો. પણ પરિવર્તન આપણે  જ લાવી શકીએ. જો તમે સારા માર્ગે ચાલવાનો કે લોકોને ચલાવવાનો પ્રયાસ કરશો, તો બીજા સારા લકો અવશ્ય તમને મદદ કરશે જ. પણ બસ ખાલી કોઈની ઉપર અપેક્ષા રાખીને બેસી રહેવાથી કોઈ કામ થતું નથી. આપણા પરિવાર, સમાજ માટે આપણે જ આગળ આવવું પડે. સમાજમાં જાગૃક્તા લાવવી પડે.)

 

ટૂંકું ને ટચ…

અત્યારે વ્હોટ્સએપમાં મેસેજ આવતા હોય છે, તેમાં દર 15-16 લીટી પછી see more લખેલું હોય, એ દબાવો એટલે ફરી પાછું આવું બે ત્રણ વાર થાય. એટલે હું પહેલા એ મેસેજ ને સ્ક્રોલ કારી ને જોઈ લઉં કે કેટલો લામ્બો છે. વચ્ચે વચ્ચે થોડો વાંચું, જો રસ પડે તો ફરી પહેલેથી વાંચવાનો, નહીંતર ખાલી રામ-રામ. એમ જ મને ફિલ્મ પણ એક બેઠકે આખી જોવાનો કંટાળો આવે છે. ( હા થિયેટર માં જોવા ગયા હોય તો વાત અલગ છે. ) જો હું ઘરે લેપટોપમાં મુવી જોઉં તો 2 કલાકનું મુવી હું 2 થી 3 દિવસે પૂરું કરું છું. એ પણ જો રસ પડ્યો હોય તોજ, બાકી તો એક વાર 15-20 મિનિટ જોયા પછી આખું જોવાનું ટાળી દઉં. જો મને સળંગ 2 કલાક ચોપડી વાંચવાનું કહો તો વાંચી શકું, પણ મુવી આપણા કામનું નહીં. એટલે હું યુટ્યુબ પર ટૂંકી ફિલ્મો શોધતો હોઉં. પણ એના વિશે વાત કરતા પહેલા મારે આ ટૂંકું અને ટચ વિશે થોડી વાત કરવી છે.

ગયા વર્ષે અમદાવાદ ગુજરાત લિટરેચર ફેસ્ટિવલ માં એક વિષય પર ડિબેટ હતી, ‘સાહિત્ય અને ફિલ્મો’. આ ડિબેટ માં સાહિત્યના બદલાતા પ્રકાર વિશે ચર્ચા હતી. પ્રાચીન કાળમાં કે જ્યારે કાગળની શોધ નહોતી થઇ ત્યારે વેદો વિદ્વાન પંડિતો ગાઈ ને કે બોલીને તેને બીજા સામાન્ય લોકો સુધી પહોંચાડતા. પછી જ્યારે કાગળની શોધ થઈ ત્યારે એ બધા વેદો લખાયા અને એ સિવાય પણ ઘણું સાહિત્ય લખાયું, અને એટલું જ સાચવાયું. પકન સમય બદલાતા તેનું પણ ડિજિટલ રૂપ આયુ અને તેના કાળ પણ નાના થતા ગયા. અત્યારના કોઈ જુવાન છોકરાને વેદ વાંચવાનું કહો તો, એની શુ હાલત થાય એ આપણે ધારી શકીએ છે. એ જ રીતે સરસ્વતીચંદ્ર જેવી દળદાર નવલકથાનું ફિલ્માન્તરણ થયું અને આજની નવી પેઢી ને પણ એમાં રસ પડ્યો. એવી જ રીતે નાવલકથાઓનું સ્થાન ટૂંકી વાર્તાઓએ લીધું, અને ચોપડીઓનું સ્થાન મોબાઈલ એપ્લિકેશન અને કિન્ડલ જેવી ટેક્નોલેજીએ લઈ લીધું. કારણકે લોકોને ટૂંકું અને હાથવગું જ વાંચવાની આદત થાઈ ગઈ, કેમકે આજના ફાસ્ટ જમાના માં દરેકની પાસે સમયની અછત છે.

હવે પાછા મુદ્દા પર આવી જઈએ. મારે આજે વાત કરવી છે શોર્ટ ફિલ્મોની. જેમ પહેલા ફિલ્મો સાડા ત્રણથી ચાર કલાકની બનતી હતી અને અત્યારે બે કલાક ના સમય પૂરતી સીમિત થઈ ગઈ છે. (મને તો આ પણ મોટી લગે છે, હા, કોઈ સારો વિષય હોય તો વાત અલગ છે.) પણ આ બધાની વચ્ચે અમુક ફિલ્મ નિર્માતાઓ એવા પણ છે જેઓ શોર્ટ ફિલ્મો બનાવે છે અને એ ફિલ્મો 10 થી 15 મિનિટમાં જ ખૂબ મહત્વનો મેસેજ આપીને આપણને વિચારતા કરી મૂકે છે. હમણાં થોડા દિવસો પહેલા યુટ્યુબ પર બે-ત્રણ આવી જ શોર્ટ ફિલ્મો જોયી. તેમાની એક હતી, પિયુષ મિશ્રા દ્વારા અભિનીત ‘કથાકાર’. તેની વાર્તા જુના થિયેટરમાં રીલ ચલાવતા કર્મચારીની છે. એ થિયેટરના મલિક પોતાના થિયેટરને ડિજિટલ કરવાની વાત કરે છે, અને આ રિલમેન ને નોકરી માંથી છૂટો કરે છે. પછી હતાશ થઈને તે પોતાના અંતરિયાળ ગામડામાં જઈને ત્યાંના છોકરાઓને વાર્તા કહેવાનું કામ કરે છે. તેમની એક્ટિંગ માટે તો કોઈ શક કરી જ ના શકાય. અને વળી આ ફિલ્મ વહીસલિંગ વુડ્સે (સુભાષ ઘાઈ ની ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ) બનાવેલી છે, અને આને કેટલાયે એવોર્ડ પણ મળેલા છે. અહીંયા એની યુટ્યૂબની લિંક આપું છું.

Kathakar – A Short Film

Kheer – A Short Film

આ સિવાય TVF જેવી એપ્લિકેશન પાર આવતી શોર્ટ સિરિયલ વિશે તો બધાને ખબર જ હશે. એમાં પણ ભારોભાર ટેલેન્ટ ભરેલું છે, પણ તે ખાસ યુથ ઓરિઇન્ટેડ હોય છે. કેમકે ત્યાં પહેલાજ નિહલાની સાહેબ ની બહુ પહોંચ નથી. નહિતર ત્યાંતો ડાયલોગ કરતા બીપ નો અવાજ વધી જાય. પણ અમુક વાર એવું લાગે કે આવી શોર્ટ ફિલ્મોના કલાકારો જો મોટા પડદે આવે તો ખરેખર મોટા કહેવાતા સ્ટાર્સને ભારે કોમ્પિટિશન આપી શકે.

( આમતો લેખનું નામ છે ‘ટૂંકું ને ટચ’ પણ લેખ થોડો મોટો થઇ ગયો. )

ચાલ ઝઘડીએ…

હું અને તું, પ્રેમ કરીએ છીએ,

કેમકે આપણે ઝઘડીએ છીએ…

ઝઘડ્યા પછી મનાવવાની કોશીશ,

કરીએ છીએ હું અને તું,

કેમકે આપણે પ્રેમ કરીએ છીએ…

ઝઘડા પછી પ્રેમ, અને

પ્રેમ માટે ઝઘડો કરીએ છીએ,

હું અને તું…

બહુ થયું પ્રેમનું ગળપણ,

બેલેન્સ કરવા જોડે જોશે થોડી તીખાશ,

ચાલ ઝઘડીએ હું અને તું…

આપણે ઝઘડીએ છીએ,

એટલે જ થાય છે પ્રેમની કદર,

નહીતર, ક્યાંથી ઓળખેત એકબીજાને,

હું અને તું…

અંત સુધી પ્રેમ કરવાં તો રહીશું,

હું અને તું જ…

તો ચાલને આજે થોડું ઝઘડીએ….

                                                   —        સુશાંત

ચલતી કા નામ જિંદગી

સવારનો સમય હોય એટલે બધા પોત પોતાના નોકરી, ધંધે, સ્કુલે કે જ્યાં જવું હોય ત્યાં જવાની તૈયારી કરતા હોય. અને દરેક પોતપોતાને ગમતા અને ફાવતા વાહનો વાપરતા હોય છે. મારે તો આ રોજ જ જોવાનું થાય, કારણ…. રોજ મારે લગભગ ૧૫ ગામડા વટાવીને ઓફીસ જવું પડે. જોકે મારે મારી સ્ટાફ બસમાં જ જવાનું હોય છે, એટલે બધાજ ગામડાનું સૌન્દર્ય માણવા મળે. હું ઘણી વાર જોતો હોઉં કે, રોજ સવારમાં દરેકનો નિત્યક્રમ એક જેવો જ હોય પણ તેની પદ્ધતિ ગામડે ગામડે અલગ હોય. હા, હું આણંદ થી નીકળું ત્યારે કોઈ બાઈક કે ગાડી લઈને ઓફીસ જતા હોય, સાથે છોકરાઓને સ્કુલે મુકવા લઇ જતા હોય. મોટા છોકરાઓ જાતે સાયકલ લઈને જતા હોય, એનાથી મોટા હોય તો બાઈક કે એકટીવા લઈને જતા હોય. પણ જેમ જેમ આગળના ગામડાઓમાં જતો જાઉં તેમ તેમ આ પદ્ધતિઓ બદલાતી જાય. આજે એ જ વાત કરવી છે, કે ચલતી કા નામ ગાડી તો છે, પણ ચાલતી કા નામ જિંદગી પણ છે.

હવે આણંદથી આગળ નીકળી બંધણી સુધી પહોચતા ઘણા લોકો નોકરી-ધંધે જવા માટે સીટી બસ ની રાહ જોઈને ઉભા હોય. તેમના ટીફીન અને સાથે રાખેલી બેગ કે થેલી પણ શહેર વાળા લોકો કરતા અલગ જ હોય. તેમનો પહેરવેશ પણ અલગ હોય. છોકરાઓ સ્કુલે ચાલીને જતા હોય કાતો તેમના મમ્મી-પપ્પા સાથે ચાલતા જતા હોય અને જોડે એક થેલીમાં ચોપડા હોય. જયારે બીજી બાજુ ખેતી કરનારા લોકો ટ્રેક્ટર લઇને ખેતરમાં જતા હોય. વળી કોઈ ખેતરની રખેવાળી કરવા માટે ખંભા ઉપર લાકડી મૂકી, તેની ઉપર હાથ વીટાળી અને ખેતરની વચ્ચે પડતી સાંકડી કેડી પર ચાલ્યા જતા હોય. મને આ દ્રશ્ય જોવાનું ખુબ જ ગમે. આમાં એક વાર મેં એક જુવાન અને એક ઉમર વાળા બે જણને ખેતરમાં હળ ચલાવતા જોયા. એમાં જે જુવાન છોકરો હતો એ હળ ખેચતો હતો અને પેલા થોડા મોટી ઉમરના ભાઈ પાછળથી ધક્કો મારતા હતા. જેમ શહેરમાં છોકરો તેના પિતાને ધંધામાં મદદ કરે તેમજ તે છોકરો તેના પિતાને ખેતીમાં મદદ કરતો હોય તેવું મને લાગ્યું. આ ઉપરાંત ભરવાડ ગાયો-ભેસો ચરાવા લઈને નીકળ્યા હોય અને રસ્તો બંધ થઇ ગયો હોય તેવા દ્રશ્યો પણ જોવા મળે. અને મારો ટ્રાવેલિંગ સમય સવારે ૭.૩૦ થી ૮.૩૦ નો હોય છે, એટલે આ બધું અચૂક જોવા મળે. આ ઉપરાંત સ્ત્રીઓ ઘરના ફળિયામાં છાણા લીપતી હોય, છોકરાઓ રમતા હોય, ભાભાઓ ખાટલામાં બેઠા બેઠા બીડીઓ પીતા હોય, આવા ઘણા દ્રશ્યો જોવા મળે. પણ રોજ જોવા મળતું એક દ્રશ્ય દિલમાં ડૂમો ભરી મુકે છે. આ બધાની વચ્ચે કેટલાક બાળકો કે જે લગભગ ૮ થી ૧૦ વર્ષ સુધીના હશે, તેઓ સવાર સવાર માં કેડમાં બેડા લઈને પાણી ભરવા જતા હોય છે. અને એથીય વધારે ત્યારે લાગી આવે કે જયારે તેઓ બેડા લઈને જતા હોય ત્યારે ઘરના વડીલ પુરુષો ખાટલામાં બેઠા બેઠા વહટીઓ ( ખોટી પંચાતો ) કરતા હોય.

હવે આ તો રોજનું થયું, પણ એક વાર ગઢડા જવાનું નક્કી કર્યું. એ સારંગપુરથી આગળ આવેલું સ્વામિનારાયણ ભગવાનનું પોતાનું ગામ છે. ( કેમકે ભગવાન છપૈયામાં નથી રહ્યા એટલું ગઢડામાં રહ્યા છે. અને  ભગવાને પોતે કહેલું કે હું ગઢડાનો અને ગઢડુ મારે એ કદી નથી મટવાના, આજની તારીખે પણ તેનું આખું નામ ગઢડા – સ્વામિનારાયણ છે.) મને ત્યાના મંદિર પ્રત્યે પહેલેથી જ ઘણો લગાવ છે. તે આણંદથી લગભગ ૧૯૦ કી.મી. થાય. તો સવારની બસ માં જવાનું નક્કી કર્યું, શરૂઆતની એકાદ કલાકની મુસાફરી તો અંધારામાં જ કરી. અજવાળું થયા પછી રસ્તામાં આવતા ગામડાઓ અને ખેતરોને માણવાનું શરુ કરી દીધું. ત્યાના લોકોની રહેણીકરણી અને બોલી અમારા ચરોતરવાસીઓ કરતા ઘણી અલગ પડે. ત્યાના લોકોનો પહેરવેશ, ભાષા બધું જ અલગ. મેં જોયું ત્યાં લગભગ દરેક ભાભા ( ઘરડા દાદાને અપાતું ઉપનામ ) ના હાથમાં ડાંગ હોયજ. બીજી એક આશ્ચર્યની વાત એ કે ત્યાં ધૂળ ખુબજ ઉડે, તો પણ ત્યાના પુરુષો અને ખાસ કરીને ભાભાઓ સફેદ કપડા પહેરવાનો જ આગ્રહ રાખે. હવે આ બધાની સાથે સાથે ત્યાના લોકોની મુસાફરી કરવાની પદ્ધતિઓ પણ બદલાતી રહે. ત્યાના લોકો વધારે પડતી ૧૧ નંબરની બસ નો ઉપયોગ કરે. ( ખરેખર આવી કોઈ બસ નથી, પણ આતો હું નાનો હતો ત્યારે ઘરે એવું કહેતાકે આપડે તો આપડા બે પગ એટલે ૧૧ નંબરની બસ છે જ ને? બીજા શાની જરૂર છે? ચાલવા માંડો….) અને જો મુસાફરી કરવાની હોયત તો બુલેટ છકડા વધારે વપરાય.

બુલેટની અસલ તાકાત એ છકડામાં ભરેલા લોકો જોઇને લગાવી શકાય. હું ઘણા સમય પહેલા એમાં એક વાર બેઠો હતો, પણ મને તો એ પાછળની બાજુએ નમે એટલે બીક લાગે. પણ એ બધાની પણ એક મજા છે. આ બધું જોતા અને માણતા ક્યારે હું ગઢડા પહોચી ગયો, તેની ખબરજ ના પડી.

આમતો ચાલતી કા નામ ગાડી છે, પણ જિંદગી પણ ચાલતી જ રહે છે ને ? અટકી જાય તો એ જિંદગી ના કહેવાય. એટલે જ તો ….. ચલતી કા નામ જિંદગી…..

 

Picture Courtesy  :  Flickr

સરદાર એટલે સરદાર… અખંડ ભારત ના ઘડવૈયા….

આજથી લગભગ ૨ વર્ષ પહેલા સરદાર પટેલ વિષેની એક બુક “સરદાર એટલે સરદાર “ ખરીદી હતી. ગુણવંત શાહે લખેલી એ બુકમાં તેમના પત્રો, ભાષણો વિષે ખુબજ વિગતમા લખેલું છે. જયારે આઝાદી માટે ગાંધીજી સત્યાગ્રહો કરતા હતા ત્યારે તો સરદાર સાહેબ તેમની સાથે હતા જ, પણ આઝાદી મળ્યા પછી અથવાતો એમ કહી શકાય કે આઝાદી આપવાનું નક્કી કર્યા પછી, ૫૬૫ દેશી રજવાડાઓને ભેગા કરી એક અખંડ ભારત બનાવવું એ ખરેખર લોઢાના ચણા ચાવવા જેવું હતું. એ કામ સરદારે ભારે કુનેહથી અને સમયસર પાર પાડ્યું, આઝાદી મળી ત્યારે ભારતની સ્થિતિ એક એવા ખેતર જેવી હતી, કે જે ખેતર વિશાળ તો હતું, પરંતુ એમાં ગુંઠા બે ગુંઠાના નાના મોટા અનેક ટુકડાઓ હતા. એ એવું ખેતર હતું જેના સીમાડા સ્પષ્ટ ન હતા. પરંતુ અંદર પડેલા ટુકડાઓની ફરતે તો વાડો હતી જ ! સરદારે આવી આડી અવળી પાથરેલી વાડો બહુ ઓછા સમયમાં ભૂસી નાખી અને ભારતના નકશાને જાળવી લીધો.

હવે આ વિલીનીકરણ કરવાના પ્રયત્નોમાં સરદારને માઉન્ટબેટન નો ઘણો સહકાર મળ્યો. વિલીનીકરણ માટેની એક મીટીંગની વાતચીતનો એક અંશ ખુબ સરસ છે.

સરદાર.   :   તમે જો ઝાડ પરથી બધાજ  સફરજન તોડીને ટોપલીમાં મને આપો તો હું લઉં, પણ જો બધાજ                               સફરજન ન હોય તો ન લઉં.                                                                                         માઉન્ટબેટન    : તમે મારે માટે ડઝન તો છોડશો ને ?  સરદાર : એ તો ઘણા કહેવાય, હું તમને બે                                                    આપીશ.                                                                                                                 માઉન્ટબેટન      : બહુ ઓછા કહેવાય.

થોડીક મીનીટો સુધી આ બંને જણ આની પર ચર્ચા કરતા રહ્યા અને છેલ્લે ૫૬૫ માંથી ૬ કરતા થોડાક વધારે પાકિસ્તાનમાં જોડાય એવું ઠર્યું. અને પછી ચાલુ થઇ વિલીનીકરણ ની પ્રક્રિયા.

હવે આમા હૈદરાબાદ, જુનાગઢ અને ભોપાળ જેવા મુસ્લિમ રાજ્યકર્તાઓને પાકિસ્તાનમાં જોડાવાની ઈચ્છા હતી અને ઝીણા તેમને પ્રોત્સાહન પણ આપતા હતા. ભારતમાં ન જોડવા બાબતે ભોપાળના નવાબ અને ઇન્દોરના મહારાજા વચ્ચે સમજુતી થયેલી કે આપણે જે નિર્ણય કરીશું તે સાથે મળીને વિચારીશું. પણ વી.પી. મેનન ની અનેક મુલાકાતો પછી ભોપાલના નવાબે ભારતમાં જોડાવવા માટે સહી કરી આપી, પણ તેણે પંદરમી ઓગસ્ટ સુધી એ વાત જાહેર ન કરવાની સરદારને વિનંતી કરી. આ બનાવ પછી ઇન્દોરના મહારાજાને દિલ્હી જવાનું થયું. એમની ટ્રેન દિલ્હી પહોચી ત્યાં સુધી એમણે નક્કી કરી રાખેલું કે સહી કરવી નથી. દિલ્હી સ્ટેશને પહોચ્યા પછી મહારાજાએ સરદારને સંદેશો પહોચાડ્યો કે તેઓ મહારાજને મળવા ઈચ્છતા હોય તો સ્ટેશને આવી શકે છે. સરદાર ન ગયા અને રાજકુમારી અમૃત કૌર ને મોકલ્યા. રાજકુમારી ગાંધીજી ના રાજવંશી અનુયાયી હતા. સરદાર જાણતા હતા કે જાજરમાન રાજકુમારીનો ભપકો મહારાજા આગળ ઉપયોગી થશે. રાજકુમારીને જોઇને તેઓ ખુશ તો થયા, પરંતુ થોડાક મુંજાયા પણ ખરા. તેમણે રાજકુમારીને પૂછ્યું : ‘ હું અહી છુ એવું તમે ક્યાંથી જાણ્યું ?’ છેવટે રાજકુમારીએ તેમેને સરદારને મળવા માટે માનવી લીધા, પણ હજી તેમની મુંજવણ નો પાર ન હતો, કેમકે તેમણે ભોપાલના નવાબ જોડે મૌખિક સંમતિ કરી હતી કે આપણે ૧૫ ઓગસ્ટે જ આપણા રાજ્યોને સ્વતંત્ર જાહેર કરીશું. તેથી તેમણે કહ્યું કે તેઓ ભોપાળના નવાબને મળીને જ સહી કરશે. અને છેવટે તેમને ભોપાળના નવાબની સહી બતાવવામાં આવી અને ત્યારે મહારાજાએ કશુય બોલ્યા વગર સહી કરી આપી.

આમ સરદારની કુનેહથી ભારતની વચ્ચોવચ આવેલા બે રાજ્યો ભારતમાં જોડાવવા માટે સંમત થઇ ગયા.
આ ઉપરાંત સરદારે સ્વીકારેલી શિસ્ત કેવી નમૂનેદાર હતી તેનો એક પ્રસંગ. સામાન્ય રીતે વિલીનીકરણ વખતે એવો નિયમ સ્વીકારયો હતો કે વસ્તીનું માળખું અને ભૌગોલિક સ્થાનને ધ્યાનમાં રાખીને પ્રત્યેક રાજ્ય ભારત કે પછી પાકિસ્તાન સાથે જોડાઈ શકે. હવે “ કલાત “ ના ખાને અને બહાવલપુર ના નવાબે ભારત માં જોડાવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. પણ તેમની વસ્તી મોટેભાગે મુસ્લિમ હતી અને વળી તે બંને અનુક્રમે પાકિસ્તાનમાં અને ભારત-પાકિસ્તાન સરહદ પર આવેલા હતા. તેથી સરદારે તેમને પાકિસ્તાનમાં જોડવા માટે સમજાવ્યા. કેમકે સરદાર પ્રમાણિકપણે પાકિસ્તાન સાથે ખોટું ઘર્ષણ ટાળવા માંગતા હતા.

આમ આવા તો કેટલાય કિસ્સા આ બુક માં લખેલા છે. જો આ બધા પ્રશ્નો હલ ન થયા હોત તો આજે ભારતનો નકશો કૈક અલગ જ હોત.

એટલે જ……   સરદાર એટલે સરદાર…….

ગાંધી નું ગુજરાત

ચેતવણી     :         દારૂ પીવું એ સ્વાસ્થ્ય માટે હાનીકારક છે, અને ગુજરાતમા તો ખિસ્સા માટે પણ હાનીકારક છે.                                 દંભી લોકોએ આ લેખ અહીથી આગળ વાંચવો નહિ. જો તમે વાસ્તવિકતાને ખુલ્લા મને                                           સમજવા અને સ્વીકારવા તૈયાર હોવ તો જ આગળ વાંચજો, એવી મારી વિનંતી છે.

ગાંધીજી, આ નામથી તો દુનિયામાં લગભગ કોઈ અજાણ નહીં હોય. કદાચ કોઈ વિદેશીને તેમનું આખું નામ ખબર ના હોય, પણ ગાંધીજી તો ખબર જ હોય. ગાંધીજી એટલે સત્ય અને અહિંસાના આગ્રાહી. આ બધું તો બધાને ખબર જ છે. અને એમના નામે ગુજરાતમા દારૂબંધી છે, એ પણ બધાને ખબર જ છે. એ વાત સાચી છે કે તેઓ આના આગ્રહી હતા, પણ શું તે ફક્ત ગુજરાતને જ સુધારવા માંગતા હતા? જો એવું હોત તો તો એમણે ફક્ત ગુજરાત ને જ આઝાદ કરવાની મથામણ કરી હોત ને? પણ એમણે તો આખા દેશ ને આઝાદ કરાવવા માટે સત્યાગ્રહો, અંદલાનો કર્યા હતા અને આપણને આઝાદી અપાવી હતી. અને એટલે જ આખા ભારત દેશે તેમને રાષ્ટ્રપિતા નો દરજ્જો આપ્યો. એટલે જ આજે ભારતના દરેક ચલણી નાણા પર તેમનો સસ્મિત ફોટો  છે.

ગાંધીજી એક સાદું જીવન જીવતા હતા. સાદું ભોજન લેતા, સદા કપડા પહેરતા, જમીન પર સુતા. તો આપણે આ બધાનું પાલન અને અનુકરણ કેમ નથી કરતા? દારૂ એ સ્વાસ્થ્ય માટે હાનીકારક છે અને કોઈએ તેનું સેવન ના જ કરવું જોઈએ, હું પણ તેનો આગ્રહી છુ જ. મેં એવા ઘણા લોકો જોયા છે, કે જેમને દરરોજ થોડું તો પીવા જોઈએજ, અને તેઓ ઘરેજ બેસીને પીવાનું પસંદ કરે છે અને પછી શાંતિથી સુઈ જાય. જ્યાં સુધી તેઓ કોઈ વ્યક્તિ તથા કાયદાને અડચણ ન કરે ત્યાં સુધી તંત્રને કઈ વાંધો ના હોવો જોઈએ એવું મારું માનવું છે. ( જેવું અત્યારે બીજા રાજ્યોમા ચાલે છે. ) આનાથી સરકારને પણ ટેક્ષ મારફતે આવક થાય છે. પણ ગુજરાતમા સરકારને નહિ પણ સરકારી અધિકારીઓને આમાંથી સારી એવી આવક થાય છે.

હમણાં થોડા વખતમાં જ આણંદ અને વડોદરામા જ બે જગ્યાએ પાર્ટી ચાલતી હતી ત્યાં પોલીસે રેડ પાડીને પાર્ટી માણતા અમીર લોકોને પડકી પડયા. તેઓ ખોટું જ કરતા હતા, કાયદા વિરુદ્ધનું જ કાર્ય કરતા હતા, પણ તેમાંથી એકને પણ પુરતી સજા થવાની નથી. દરેક લોકો પૈસા આપીને છુટી જવાના છે. આમાં કોનો લાભ થયો? તેવી જ રીતે તેનાથી ઉલટું મારા ગામનો એક પ્રખ્યાત એરિયા કે જ્યાં દેશી દારૂ સારા એવા પ્રમાણમાં વેચાય છે અને ત્યાં સામે જ પોલીસ ચોકી છે અને ત્યાં સામે જ દારૂડિયાઓ દેશી દારૂ પી ને ફરતા હોય છે, છતાં પણ કોઈ તેમને પકડવા તૈયાર નથી. કારણ, તેની જોડે થી અધિકારીઓને કઈ મળી શકે તેમ નથી અને ઉલટાનું તેમને પકડી ને લોકઅપ માં નાખે, તો મફતનું એક સમય નું જમવાનું પણ આપવું પડે.

આ આપણા રાજ્યની વાસ્તવિકતા છે. જો બીજા રાજ્યોની જેમ ગુજરાતમા પણ દારૂની છૂટ આપવામાં આવે તો સતાવાર રીતે દારૂના વેચાણમાં વધારો થાય અને સરકારને પણ આમથી આવક થાય. પણ જો કોઈ સરકાર આવું પગલું ભરવાની તૈયારી બતાવે તો, તરતજ દંભી લોકો નો રાફડો ફાટી નીકળે. તે એ જ લોકો હોય છે, જે પોતે પણ વાર-તહેવારે પીવાનું શોધતા હોય છે. એટલે એમ કહી શકાય કે દારૂબંધી અમુક લોકોના ફાયદા માટેજ કરી છે. કારણકે જે પીવા વાળા છે એ તો વાર-તહેવારે આબુ, દીવ, દમણ જેવા નજીકના સ્થળો પર જઈને પીવાના જ છે, અને એ આવક બીજા રાજ્યો ને જતી રહે છે, અને ગુજરાતના પ્રવાસનનો વિકાસ અટકી જાય છે.

આના કરતા ગુજરાતમા જ દારૂબંધી કરતા, દારૂ પીવાના કડક કાયદા બનાવવાથી કદાચ દરેકને વધારે ફાયદો થાય એમ મારું માનવું છે. ( જોકે હું તો તોય નથી જ પીવાનો ) જેમકે દારૂ પીને વાહન ચલાવવું નહિ, જાહેરમાં ગેરવર્તન કરવું નહિ, અધિકૃત વિક્રેતા પાસેથી, ઓળખપત્ર બતાવીને જ ખરીદવું, વગેરે વગેરે…

આવું આવતા ૧૦ વરસ સુધી તો શક્ય બને તેમ લાગતું નથી. અને મારે કઈ પીવુંય નથી પણ આતો સમાજના દંભી લોકોની વાત કરવી હતી એટલે લખ્યું છે

ગાંઠોડિયો દોરો

આજથી 20 વર્ષ પહેલાંની ઉત્તરાયણ ની વાત આજે કરવી છે. એટલે લગભગ 1995-96 ની આસપાસ ના સમયની. (મને બહુ સાલ યાદ રહેતી નથી એટલે પાક્કી ખબર નથી ) ઉત્તરાયણ આવવાને થોડા દિવસો ની વાર હતી, અને મારે પતંગ ચગાવવી હતી. તો મમ્મીએ એક દોરાનો પિલ્લો ( કાગળના ડૂચા પર વિટેલો દોરો ) કાઢી આપ્યો. એમા 6 તાર, 9 તાર, 12 તાર, લાલ કલરની, સફેદ કલરની, કાળા કલરની, બળેલી દરેક પ્રકારની દોરી હતી. ઉત્તરાયણ વખતે ધાબા પરથી પકડેલી પતંગોના એ ડોરા હતા. બધી જ જાતની દોરી ની મજા એક જ પિલ્લામા આવતી. એને ગાંઠોડિયો દોરો કહેવાય. એ વખતે અમારા જેવડા બધા છોકરા એવા જ દોરાથી પતંગ ચગાવતા, અને લંઘીસ પણ લડાવતા.

એ પિલ્લાની મજાની વાત એ હતી કે, જો ચાલુ દોરો કાચો હોય અને લંઘીસ કપાઈ જતું હોય તો એટલો થોડોક કાઢી નાંખો તો પાછળ એનાથી પાકો દોરો પણ હોઈ શકે. અને જો ઇવો જ દોરો આવી જાય તો આપણો તો વટ પડી જાય. પછી તો બધાના લંઘીસ ભરાયી ને મોભાદાર બની જવાનું. પતંગ પણ આવા દોરાથી જ ચગાવવી પડતી હતી, અને એની પણ માજા આવતી. જેટલી ગાંઠો વધારે એટલી દોરી રિમજીમ થતી જાય અને દોરી સ્પ્રિંગ જેવી થાઈ જાય. પણ માજા આવે ચગાવાની. પણ એની માજા એ હતી કે પેચ કયા દોરામાં થાય છે એની પર પતંગ કાપવાનો કે કપાવાનો આધાર હોય છે. હવે ઉત્તરાયણ ના દિવસે પણ જ્યારે ચાગેલી પતંગ ઉતાર્યા પછી દોરી વીંટતી વખતે ઘુચ થાય ત્યારે દિવસ નો અડધો સમય તો એ ઘુચ કાઢવામાં જતો હતો. જ્યારે અત્યારે કોઈ ને એ ઘુચ કાઢવામાં રસ જ નથી. અત્યારે લોકો ત્યાંથી દોરો તોડી ને ફેંકી દેવાનું વધારે પસંદ કરે છે, કેમકે એમને પતંગ માંથી સમય કાઢીને વોટ્સએપ, ફેસબુક પણ કરવાનું હોય છે, જ્યારે અમારા વખતે એવું કાઈ હતું નહીં.

હવે આજે આ વાત એટલે યાદ કરી કે સમય બદલતા ઘણું બધું બદલાઈ ગયું છે. જેમ ગાઠોડીયા દોરા વાપરવાના ઓછા થઈ ગયા છે, તેમજ કોઈ સંબંધ ને સાચવવા કોમ્પ્રોમાઇસ ની એક ગાંઠ બાંધવા તૈયાર નથી. કોઈ સંબંધ એક વાર તૂટ્યો એટલે ખલાસ. પહેલા વડીલો કોઈ સંબંધી જોડે રિસામણા-માનમણાં કરતા, કેમકે સંબંધો ની જરૂર હતી. અત્યારે લોકો ને એટલી જરૂર જણાતી નથી લાગતી.

ઉત્તરાયણે ધાબા પર દોરાની ઘુચ ઉકેલતા લોકોએ સંબંધો ની ઘુચ પણ ક્યારેક ઉકેલવી જોઈએ

— ઉત્તરાયણ જ્ઞાન

જેમ ગાઠોડીયા દોરા થી લંઘીસ ના ફાયદા છે એમ જ ગાઠોડીયા સંબંધો ના પણ ફાયદા તો છે જ. કોઈ એક થોડો આડો હોય તો આપણું કામ સાચવવા અથવા તો અથવા મદદ કરવા બીજો સંબંધી કે મિત્રા તૈયાર હોય છે. પણ જો ફિરાકી ના એક સળંગ દોરા જેવા સંબંધ મા જો એ મિત્ર કે સંબંધી સારો ના હોય તો એકેય કામ આપણા પાર ન પાડું શકે. ( આમ મારો કહેવાનો આશય લાગ્નેત્તર સંબંધ જોડે નથી. તેમાં ગાઠોડીયા ના ચાલે.)

હવે આ વખતની ઉત્તરાયણ તો પતી ગઈ, પણ આવતી ઉત્તરાયણ સુધી સંબંધો ને ગાંઠ મારતા શીખી જજો અને થોડી ગાઠોડીયા દોરી પણ વાપરી જોજો….

રખડવાનો આનંદ

ગયા વર્ષે મેં મહિનામાં અમદાવાદ માં બુક ફેર આવ્યો હતો. ત્યાં ફરતા ફરતા કાકા કાલેલકર ની એક બુક હાથમાં આવી ગઈ. તેનું નામ છે “રખડવાનો આનંદ”. મને આવી ટ્રાવેલ ડાયરી ટાઇપ ની બુક વાંચવાનો શોખ ખરો. પણ બીજી બુક વાચવાની ચાલુ હતી, એટલે એને થોડા સમય પછી વાંચવાનું નક્કી કર્યું. એ દરમ્યાન મને લદાખ વિષે જાણવાનું અને વાંચવાનું મન થયું અને મેં એક બુક ખરીદી. એ વાચી ખુબ મજા આવી અને એના વિષે મેં આ બ્લોગ પર લખ્યું પણ ખરું. એ બુક નું નામ હતું “ When The Road Beckons – By Ravi Manoram”, અને બ્લોગ નું મથાળું હતું “ Travel To Travel, Not To Reach At Destination “. એ બુક અંગ્રેજી માં હતી, અને બુલેટ પર એમણે ટ્રીપ કરી હતી. હવે આ બુક વાચ્યા પછી “રખડવાનો આનંદ “ ગુજરાતી બુક વાચવા લીધી. બે બુક વચ્ચે બધી રીતે અંતર હતું. આ બુકમાં ભારત ની દરેક જગ્યા નું વર્ણન ખુબ ઊંડાણમાં કર્યું છે. અને સૌથી અગત્યનું કે આની ભાષા અને શબ્દો ઈ.સ. ૧૯૪૦ તો ૧૯૫૦ ના સમયના છે. ક્યાં ૨૦૧૩ નું અગ્રેજી અને ક્યાં ૧૯૪૦ નું ગુજરાતી. પણ ખરેખર બંને બુકો પોતાની જગ્યા એ શ્રેષ્ઠ છે. બંને વાચવાની ખુબ મજા પડે. આ બુક તો હજી વાચવાની ચાલુ જ છે. પણ એમાં કાકા સાહેબે એક વર્ણન કર્યું છે, તે લખ્યા વગર રહેવાયું નહિ.

પુના પાસેના સિંહગઢ ની મુલાકાત વખતે તેઓ ડુંગર ઉપર થી પુના શહેરને જોતા હતા, ત્યારે શહેર રોશની થી જગમગી રહ્યું હતું, તે જોઈ તેમણે ભવિષ્ય ની ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. તે તેમનાં જ શબ્દોમાં વાચો.

“ ઘણી વાર એક વિચાર મનમા આવે છે. આપણે આટલી બધી વીજળી પેદા કરી આખું વરસ દિવાળી ઉજવીએ છીએ, એની વાતાવરણ ઉપર, વન્યસૃષ્ટિ ઉપર, માણસના સ્વાસ્થ્ય ઉપર કઈ ભારે અસર નહિ થતી હોય? જો ફટાકડા અથવા તોપો ફોડવાથી વરસાદ પડી શકે છે, સુરજ ઉપર ડાઘા આવવાથી ખેતી બગડીને દુકાળ પડી શકે છે તો આટલી બધી વીજળીની પેદાશ થી દુનિયા ઉપર ભારે અસર થતી હોવી જ જોઈએ. આમાંથી જ માણસને માણસની બીક લગતી હશે અને એમાંથી યુદ્ધો થતા હશે ?

પુના જેવા કેટલાક શહેરો આમ આખી રાત ચળકે છે, તે બધા કુદરત માં ભારે ક્રાંતિ પેદા કરે છે. મનુષ્ય સ્વભાવમાય દહાડે દહાડે ફેરફાર થતો જાય છે.એમાં જેટલું કારણ આર્થીક પરિસ્થિતિનું છે, એટલું જ અથવા એથીય વધારે આવા હજીયે ન શોધેલા ભૌતિક કારણો પણ હોઈ શકે છે. આવી વિચારમાળા માં હું સપડાયો એનું કારણ તો પુના ના દીવા જ છે.“

આ લખાણ ઈ.સ. ૧૯૩૮ નું છે. ત્યારે જ લેખકે ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી કે આની ભવિષ્યમાં વિપરીત અસર પડશે. અને આજે અપને જોઈએ છે કે સૌર ઉર્જા ના ઉપયોગ ઉપર વધારે ભાર મુકવામાં આવે છે. આ સિવાય પણ એમના ઘણા એવા લાખણો છે જે ખરેખર જ્ઞાન ની ખણો છે.

આવું જ એમણે ગોવા માટે વર્ણન કર્યું છે. એ પછી બીજા બ્લોગ માં ઊંડાણ પૂર્વક લખીશ.

સંબંધ

સહ-મને બંધાય છે તેને જ કહેવાય છે સંબંધ,
મન મળેલા રહે, તો જ ટકે છે સંબંધ,

જીવન માં જરૂરિયાત છે સારા સંબંધ ની,
પણ, બાંધ્યા પછી જવાબદારી છે તેને જાળવવાની,

ક્યારેક અશક્ય કામો પણ પાર પડે છે સંબંધ,
તો ક્યારેક થતા સારા કામ પણ બગાડે છે સંબંધ,

સહેલા છે સંબંધ બાંધવા કોઈની સાથે,
તેટલા જ અઘરા છે તેને જાળવવા કોઈની સાથે.

જેમ જીવન ટકાવી રાખવા જરૂર છે, હવા, પાણી અને ખોરાક ની,
તેમ જ સંબંધ ટકાવી રાખવા જરૂર છે હૂફ, પ્રેમ અને ત્યાગ ની,

ઘણા અલગ અલગ પ્રકાર હોય છે સંબંધના,
પણ તેને જાળવવાનો પ્રકાર ફક્ત એક જ હોય છે…  પ્રેમ….

— સુશાંત

Thank You….2016

Today is the last day of 2016. One more year will be passed away from our life, but be happy that new year is also coming with new opportunities and successes. So, it’s time for me to say THANKS to all friends and relatives who helped me in my growth during the year. Today I want to share the story of my own. I want to share with all of you, how I had been interested in reading and the whole journey from a reader to a blogger.

Before starting, I want to thank my parents, wife and son to support and bare me through this journey. I can say that, I got this reading habit in legacy. My father has a huge collection of books, but all of them are spiritual. It is the only difference between me and my father, that I don’t have any spiritual book in my collection. Now I want to THANK my cousin brother SHIRISH GOHIL, who at first motivated me to read book and gave me a book named “HOW TO WIN FRIENDS AND INFLUENCE PEOPLE – DALE CARNAGIE “. It was the startup of reading English books or I can say any books. Because till that day, I used to read column in newspaper regularly, but had never read a book. After that, I had purchased some books from Gujri ( Old books market ). Then this habit has been nourished by my cousin TEJENDRA GOHIL. He is rather a mentor for me. And I can say that, he is the one who encourage me to write my thoughts and make me learn to write effectively.

It was a day when I joined a new company in 2012. It is almost 50 km away from Anand. So every day I had to travel that much of distance in our staff bus. Company had provided several newspaper and magazines both in English as well as in Gujarati language to ready during the travel time. So, after few minutes of , I felt bored and thought to read a good book. And then I bought a book named “ 3 MISTAKES OF MY LIFE – CHETAN BHAGT “. And the journey goes on and on with almost 25 books completed through this long years, and still going on the numbers.

During the year 2013, I write an article named “ Jivan Ni Bhumiti” and send it to publish on www.readgujarati.com. Happily they publish it with my reference. But before publishing, the editor of the site Shri Mrugesh Shah called me on phone and guide me about writing an article. It was the first step towards the writing the article. Then, after some time another one named “Kya Gaya E Divaso “ published on the same site. It was praised by few and also criticize by few people. (Here is the link to read article as well as the comments from the reader. http://www.readgujarati.com/2014/05/02/kya-gaya/ ).  But at time I felt, that there is a group of readers, who prefer to read online articles. So, I started to search the platform to communicate directly to the readers, and I found wordpress.com. Finally on Aug. 2014 I have started my own blog site.

Today, 30 readers are following my blog. Total no. of visitors are 900+, and its viewed 1725 times till date. It’s a huge response for me. And it is the only factor which motivate me most to write. So, I am very thankful to all, who visited the site ever. In short future I am planning to start a You Tube Channel. The idea of this channel emerges from the comment, I received from one of my friend, who dosen’t like to read and simply insist me to tell the story in short. So, I am Thankful to him, who gave me an idea.

Once Again,  I heartily Thankful to every one of my reader, and expecting more and more wishes and traffic on my blog in coming year.

See you in 2017……

એક અનોખી પહેલ….

ગુજરાત લીટરેચર ફેસ્ટીવલ હમણાં થોડો સમય પહેલા જ અમદાવાદ માં યોજાઈ ગયો. આ તેમનું સળંગ ૪થુ વર્ષ હતું, અને દર વર્ષે તેની ગુણવત્તા વધતી જ જાય છે તેટલે જ સાથે સાથે તેની લોકપ્રિયતા પણ વધતી જ જાય છે. અલગ અલગ વિષયો પર ચર્ચા, લેખન કળા ના વર્કશોપ, મ્યુઝીક શો વગેરે તેના મુખ્ય આકર્ષણો હોય છે. મારા જેવા ઘણા લોકો છે, કે જે આ ફેસ્ટીવલ ની આતુરતા થી રાહ જોતા હોય છે. પણ આ વખતે તે જન્યુઆરી ના બદલે ડીસેમ્બેર મા યોજાયો હતો. એટલે મારે જવાનું પોશીબલ નહોતું થયું. પણ, યુ ટ્યુબ પર તેમની ચેનલ છે, તેની ઉપર બધા સેસસન જોવા મળ્યા.

આ વખતે તેમેણે સાબરમતી જેલ ના ૪ કેદીઓને બોલાવ્યા હતા. તેઓ જેલમાં રહીને કવિતાઓ લખતા. તેમને આજે આ ફેસ્ટીવલ થકી મંચ ઉપર પોતાની લખેલી કવિતાઓ લોકોને સંભળાવવાનો ચાન્સ આપવામાં આવ્યો હતો.

તેઓ ચારેય કેટલાય વર્ષો થી જેલ મા છે. કોઈ ૧૩ વર્ષ થી છે તો કોઈ ૨૧ વર્ષથી છે. હવે તેમણે તે જિંદગી ણે સ્વીકારી લીધી છે અને એટલે જ જેલ સ્ટાફે પણ તેમને સારા વ્યક્તિ તરીકે સ્વીકારી લીધા છે. તેથી જ જેલ સ્ટાફ પણ તેમેને તેમની આવડત માટે સપોર્ટ કરે છે, અને આજે તેમેને અમદાવાદ ની વચ્ચો વચ ચાલતા આ ફેસ્ટીવલ માં તેમની કવિતાઓ સંભળાવવા લાવ્યા છે.

૧.      નરેન્દ્રસિંહ રાઠોડ                :       ૧૩ વર્ષ થી પોતે જેલ માં છે. તેઓએ ફાઈન આર્ટસ માં ડીપ્લોમાં કરેલું છે. ચિત્રો દોરવાનો, કવિતાઓ લખવાનો અને ગાવાનો તેમને શોખ છે અને આવડે પણ છે.

૨.      ઘનશ્યામસિંહ રાઠોડ    :       તેઓ નરેન્દ્રસિંહ ના ભાઈ છે. તેઓ B.A. પાસ છે અને કવિતાઓ, ફોટોગ્રાફી નો શોખ ધરાવે છે.

૩.      શબ્બીર હુસૈન           :       તેઓ ૨૧ વર્ષ થી જેલ માં છે. સાબરમતી જેલનું એક ખુબ જાણીતું નામ છે. તેઓ જેલ માં કેન્ટીનમાં કામ કરે છે અને નવરાશ ના સમય માં શાયરીઓ લખવાનું કામ કરે છે. આ ઉપરાંત ઉર્દુ લેટર્સને સેન્સર કરવાનું કામ પણ તેઓ જેલમાંથી કરે છે.

૪.      મહેશભાઈ પરમાર      :       તેઓ ૧૫ વર્ષ થી સાબરમતી જેલ માં છે. તેઓ B.A વિથ Eco. ની ડીગ્રી ધરાવે છે.

હવે આ બધા કોઈ ને કોઈ ગુના માં જેલ માં ગયા હતા. પણ તેમને પછી પસ્તાવો થયો અને અત્યારે તેઓ એક સારા વ્યક્તિ ની જેમ જેલ માં જીવન ગાળે છે. ( એવું નથી કે સારો માણસ જેલ માં ના જાય. કોઈ વાર તેને પણ ફસાવવા માં આવ્યો હોય એવું પણ બને. ) સૌથી પહેલા શબ્બીરમિયાં ની વાત કરીએ તો, તેમેણ એક શાયરી કીધી હતી, તે સાંભળી ને લાગે કે, નાત-જાત જેવું જેલ માં કઈ હોતું નથી.

“ શ્યામ આ ગયે, યહા ઘનશ્યામ આ ગયે, કિતને ગુનાહ કી દુનિયા કે ઈમામ આ ગયે,

 તેરી ઔર મેરી ફિર ઔકાત હી ક્યાં હૈ, ૧૪ સાલ વનવાસ મે જબ રામ આ ગયે. “

આ એક મુસ્લિમે લખેલી શાયરી છે. તેઓ કેહતા હતા કે જેલ માં રોજ સવારે નમાજ, પ્રાર્થના થાય છે. આમાં જેલ સ્ટાફ નો પણ તેમને સારો એવો સપોર્ટ મળતો હોય છે. એટલે ઘનશ્યામભાઈ એ જેલ ના જીવન ઉપર એક ખુબ સરસ કવિતા લખી છે. તે થોડી લાંબી છે પણ જેલ માં કેદીઓની આપવીતી આ કવિતા માં વર્તાય છે.

“જોરી જોરી ( હાજરી પૂરવી ) થી થાય છે સવાર જેલમાં,

બેરેક-બેરેક માં આરતી-નમાજ થાય છે જેલમાં,

માનવતા ના અસીમ ઉદાહરણ છે જેલમાં,

દરેક માનવી ના હૃદય પીસાય છે જેલમાં,

મસ્તી, દુખ અને આનંદ પસાર થાય છે જેલમાં,

માનવી નો સમય કેરમ અને ચેસ માં પસાર થાય છે જેલમાં,

રોજ સવારે યોગા-કસરત થાય છે જેલમાં,

માનવી સૈતાન માંથી સંત થાય છે જેલમાં,

ઘણા દિવસો-રાતો પસાર થાય છે જેલમાં,

હૃદય ની વાતોને શબ્દોને બયાન કરે છે જેલમાં,

જેલસ્ટાફ ની સુરક્ષા મા બંધીવાન નું જીવન પસાર થાય છે જેલમાં,

જિંદગી ની કીમત અને સમય નું મૂલ્ય સમજાય છે જેલમાં,

જિંદગી જીન્દાદીલી નું નામ છે, દર વખતે ખુશી ઝૂમે છે જેલમાં.”

સમય જ માણસ ને બદલી શકે છે….

 

ગુજરાતી ભાષા અને વિદેશ

ગુજરાતી ભાષા આમતો ગુજરાતની કહેવાય, પણ ગુજરાતીઓ એ તેનો ફેલાવો લગભગ અડધાથી વધારે વિશ્વમાં કર્યો છે. વિદેશમાં ગુજરાતી કમ્યુનીટી નું ગ્રુપ બનાવી ભારતીય તહેવારો ઉજવવા એ એક પરંપરા થઈ ગઇ છે, અને તેને ત્યાંની સરકાર અને પ્રજાએ પણ સ્વીકારી લીધાં છે. ઊલટું એ લોકો મોજથી તેને માણે છે. મારો એક મિત્ર અમેરિકા સ્થાયી થયો છે, ત્યાં તેને એક ગોરી ફટકડી ગર્લફ્રેન્ડ છે. ભારતીય તહેવારો તેઓ સાથે મળીને ઉજવતા હોય છે. ( આમાં રક્ષાબંધન અને ભાઈબીજ ને કન્સિડર નાં કરતા ) આવા તો ઘાણા પ્રસંગો છે. આ ઉપરાંત જ્યારે ભારતમાં હોય તયારે કોઈ દિવસ મંદીર નહીં ગયેલાં ત્યાં જઇને સભાઓ ભરતા થઈ જાય છે. એમા તેમને પોતાના દેશની યાદો તાજી થતી હોય છે. ભારતમાં હોય તયારે તો… “ઘર કી મુરગી દાલ બરાબર ” જેવું હોય છે.

આ લખવા પાછળનુ કારણ, હમણા થોડા સમય પહેલા મારા બ્લોગના એક વાચકે  મને આફ્રિકાથી  મેસેજ કર્યો હતો. તેમને ત્યા એક ટોપીક પર ડીબેટ નુ આયોજન કરવામા આવ્યુ છે. તેનો ટોપિક ખરેખર   ઇન્ટ્રેસ્ટીંગ હતો, કે લગ્ન પછી માં-બાપ ને સાથે રાખવાનો હક દિકરી ને મળવો જોઇએ કે નહિ. એમને આ ટોપીક પર થોડા મુદ્દાઓ જોતા હતા. એ બધુ તો ઠીક પણ આ ડીબેટ પ્યોર ગુજરાતી ભાષા મા જકરવાની શરત પણ છે. અહિયા વાત એ કરવાની છે કે, જ્યારે આવી ડીબેટો ગુજરાતમા પણ

ખુબ ઓછી જોવા મળે છે ત્યારે પરદેશ મા આવી ચર્ચાઓ યોજાય એ ખુબ સારી વાત કહેવાય.

Travel To Travel, Not To Reach At Destination.

 

Seeing a way of life other than yours, can be a big learning, and it can sometimes lead to transformation within.

              This is the first time I am writing about the travelling. Actually I like it most, even my wife and son also like it. Whenever I put any proposal for travelling to them, they never deny. But some time any how we cannot plan. So, I usually checkout videos on You Tube, where I want to go.  Its my wish to go Ladakh on Enfield once in a life time, but I cannot go due to many reasons. So, I usually stream the travel videos of Ladakh posted by Riders. But, as I like to read and roam virtually in the world of books, I started to find a good book on Ladakh Trip. My choice of book was based on author, that he/she should be Indian. I had shuffled so many titles on Amazon of Indian Author, and Finally I got a book named  “ When The Road Beckons – By Ravi Manoram ( Delhi ) “

                Amazon delivered the same in 2 days without taking delivery charges. From the very next day of receipt of book, I start to read it. Its cover is eye caching, mostly for me because both my desire ( Mountains of Leh-Ladakh and Royal Enfield ) was on the cover page.

                The book is not limited to only a travel diary, it is the mixture of motivation and fiction too. Ravi had a desire to travel to Leh-Ladakh on his Thunder Bird. But his father insist him not to go by bike, rather go through flight. Actually Ravi is very attached to his Thunder Bird, so he wanted to travel along with Thunder Bird. Anyhow his father allows him to go. Then, he got some companions, who also going there by bikes. He needed them because he was going for first time. Even if he is new comer in this kind of adventurous trip, his bike was the heaviest among all of three.

                He has describes his journey in such a way, that one can enjoy virtual trip. He had to face much difficulty in initial day of trip as he was a fresher to the roads and mountains. Many times he left behind from his other two companion, sometimes his bike , sorry  Thunder Bird stuck in Mud, but anyhow he survive. He had not left any single chance to get the detail of the place through which he passed. He was much enthusiastic about the culture, lifestyle, atmosphere of the so called heaven of the India.

                Once he asked the villager that, how you feel about to live a whole life in this heaven like place ? The answer given by the man was a heart touching. He said, “ We don’t have any luxury like the other rich city of India. We don’t have sufficient sources of  entertainment. “  They don’t have any other income sources other than tourism. And in winter when there is a snow fall, we cannot go out of the home. One more incident he mentioned, when he was on the way to Panikhar village mountain hill, he stopped for rest at a local restaurant. He found Maggie and Tea there. When he went to pay, shop keeper asks Rs 15 for Maggie. Even at local restaurant in city, it charges almost Rs.30. It shows the humanity of local people towards the tourist. There are so many experiences he mentioned in his book.

                The Road of mountain makes him learn much more. It learns him to survive, to make trust in self. Main turning point and motivational part of the book starts when he met YOGI ( Buddhist Saint ). Then he decided to go back to Delhi alone. And fortunately he reach successfully Delhi. After coming Delhi, his life had been changed. He became positive, energetic, self believer. And finally became a successful writer.

                I am not able to mention all his adventure in this article. But I assured if you will pick the book, you surely be in love with the book.

           TRAVEL TO TRAVEL NOT TO REACH AT DESTINATION.  –   SUSHANT DHAMECHA

જીવનની ભૂમિતિ

 

મિત્રો, આજે મારો સૌથી પહેલો લખેલો લેખ મારા બ્લોગ પર શેર કરુ છુ, જે મે ૦૫.૦૬.૨૦૧૩ ના રોજ લખ્યો હતો. ત્યારે મારો આ બ્લોગ એક્ટીવ નહોતો. આ લેખ મે લખીને http://www.readgujarati.com  ને મોક્લ્યો હતો, અને તેમણે તેને છાપવા સાથે લેખનની થોડી ટીપ્સ પણ આપી હતી. અહી તે સાઈટ ની ડાયરેક્ટ લીન્ક પણ આપી છે.

Link Of Jivan Ni Bhumiti on Readgujarati.com

‘જીવનની ભૂમિતિમાં જ કોઈ ગડબડ છે. જે ત્રિકોણ અને ચોરસ છે, તે લંબચોરસ થઈ શકતા નથી અને જે વર્તુળમાં ફસાયા છે તેમાં જ ગોળ ગોળ ફરે છે, પણ બહાર નીકળી શકતા નથી.’

આ ઉપરોક્ત વાક્ય ડો. વિનોદ એચ. શાહના કાવ્ય સંગ્રહ ‘મારી ભીતર’નું છે. આ પંક્તિએ માનવ જીવનની એક સત્ય હકીકત છે, પણ આજનો માનવીએ હકીકતને સ્વીકારવા તૈયાર નથી અને તેને બદલવા સતત મથ્યા કરે છે. તેને બદલ્યા કરતાં તે ત્રિકોણ કે ચોરસમાં જ રહી ને જિંદગી જીવીએ તો જીવવાની મજા કૈંક ઔર જ આવે. જો એ ચોરસ ને લંબચોરસ બનાવાની કોશિશ કરીએ તો કાં તો આપણી જિંદગી એની મથામણમાં જ પતી જાય, તેના કરતાં તો તે ચોરસમાં રહેલી જ જિંદગીને માણી લેવામાં મજા છે.

મારા એક અંગત મિત્ર સાથે ચર્ચા થતી હતી કે તે ૪૦ થી ૫૦ વર્ષની ઉંમર સુધી બસ પૈસા કમાવા પર જ ધ્યાન આપશે, પછી આરામથી પૈસા વાપરીશ. પણ મેં તરત જ એને એક પ્રશ્ન પૂછ્યો કે શું તને તારું આયુષ્ય કેટલું છે તે તમે ખબર છે ? આજની જીવન શૈલીને જોતાં એવું માની શકાય કે અત્યારે ૩૦ વર્ષની ઉંમરનો વ્યક્તિ ૫૦ વર્ષની ઉંમરનો થશે ત્યારે અત્યારના ૬૦ વર્ષની ઉંમર ના માનવી જેટલી સ્ફૂર્તિ અને તાકાત તેનામાં નહિ હોય.

ઉપરોક્ત કાવ્ય ઉક્તિ એવું કહી જાય છે કે કુદરતે આપણને જે ચોરસ કે ત્રિકોણમાં મુક્યા છે તેમાં જ રહો. પણ અત્યારે દરેકને કૈંક વધારે જોઈએ છે. ‘Give Me More’ જેવી સ્થિતિ છે. દરેક માતા–પિતા પોતાના બાળકને દરેક બાબતમાં પાવરધા બનાવવા માથતા હોય છે. પણ તે એ નથી જોતા કે આવું કરવામાં બસ તેમનો પોતાનો અહં જ સંતોષાય છે, બાકી બાળકનું બાળપણ તો પૂરેપૂરું નષ્ટ થઈ જાય છે. અત્યારે બાળક માંડ ૨ વર્ષનું થાય ત્યાં તો તેને નર્સરીમાં મૂકી દેવામાં આવે છે, જે હજી તેની રમવાની ઉંમર હોય છે. હું જયારે સવારે અમારી સ્ટાફ બસમાં ઓફિસે જાઉં ત્યારે જ આવા નાના બાળકોને લેવા માટે સ્કૂલ બસો આંટા મારતી હોય છે. (આ સ્કૂલ બસ પણ એક નવો ધંધો બની ગયો છે સ્કૂલોવાળા માટે. સ્કૂલની ફીમાં સ્કૂલબસની ફીનો ઉમેરો ફરજિયાતપણે કરી દેવામાં આવે છે.) તે સ્કૂલ બસોના પીક-અપ સ્ટોપ પાસે માતા પોતાના નાના ભૂલકાંને બસ માં બેસાડવા ઊભી હોય છે. નર્સરી અથવા કે.જી.માં ભણતા બાળકોની બેગ પણ એટલી મોટી હોય કે તેના વજનથી જ તે વળી જાય. એ ઓછું હોય તેમ વળી દરેકની પાસે પાણી બોટલ અથવા વોટરબેગ તો હોય જ. પછી બસ આવે, તેને માતા બસમાં બેસાડે, ત્યારે બાળક માંને ટા–ટા–ટા, જય સ્વામિનારાયણ, જય શ્રી કૃષ્ણ કહે. (આ તો એક સંસ્કાર છે) એટલે માં ને શાંતિ થાય કે હવે ૭ કલાકની શાંતિ અને બાળકને એમ થાય કે હવે આપણી જેલ શરૂ. સ્કુલમાં જાત જાતનું ભણવાનું, ના ગમે એ ખાવાનું.

વળી પાછા સાંજે એ જ પીકઅપ સ્થાને પાછા ઉતારવાનું. સવારે થઈ હતી તેનાથી ઊંધો એહસાસ થાય બંનેને – મમ્મીને અને બાળકને. ઘરે આવ્યા પછી તેનું હોમવર્ક પણ એટલું બધું હોય કે તે બીજી કોઈ રમત ગમત કે ગેમ્સ માટે પણ સમય ના કાઢી શકે. વેકેશન પડે ત્યારે પણ તેમને હાશકારો હોતો નથી. જેવું વેકેશન પડે કે તરત જ મા-બાપ પોતાના બાળકોને ઈતર પ્રવૃત્તિ જેવી કે ડાન્સ, સ્વીમીંગ, ડ્રોઈંગ, મ્યુઝીકના કોચિંગ કરાવવા મોકલી દે છે. આ ઉંમરે બાળકને તો ખબર નથી હોતી કે તે આ શું અને શાના માટે કરી રહ્યો છે પણ તેના મા-બાપને તો ખબર હોય છે જ. આવી જ આંધળી દોડમાં છોકરાઓની અમુક ઓઉટડોર રમતો લુપ્ત થઇ ગઈ છે…..જેવી કે લખોટી, છાપો, ગિલ્લડંડા, ભમરડા વગેરે. યુવાનોમાં પણ પૈસા કમાવવાની લાલસામાં આવી જ આંધળી દોડ મુકાય છે. દરેક યુવાન પોતાની પ્રોફેશનલ લાઈફ આગળ ધપાવવા એ હદ સુધી જાય છે કે તે પોતાનું કુટુંબ, સમાજ બધું જ પાછળ ભૂલી જાય છે. બસ બધાને ખુબ પૈસો કમાવો છે, વૈભવશાળી જીવન જીવન જીવવું છે, પણ મને એક સવાલ થાય કે જો અડધી જિંદગી પૈસા કમાવવામાં કાઢી નાખીએ તો પાછલી જિંદગીમાં પૈસા વાપરી શકાશે કે કેમ તેની શું ખાતરી ?

આ પ્રસંગે હૈદરાબાદના નિઝામ ઉસ્માન અલીની વાત યાદ આવે છે. તેઓને વાર્ષિક આવક ૫ કરોડ ડોલર જેટલી હતી. ઉપરાંત તેમની પાસે ૨૫ કરોડ ડોલરના મૂલ્યની સોનાની પાટો હતી, ૨ અબજ ડોલરની કિંમતના હીરા હતાં. દુનિયાના સૌથી ધનિક લોકોમાં અવ્વલ ક્રમાંકે તે હતાં. પણ તે એકદમ કંજૂસ હતાં. તે સદાય જૂનું જળી ગયેલું ધોતિયું અને સદરો પહેરતાં. તેમને ગઝલો લખવાનો શોખ હતો, પરંતુ એ શોખ ખર્ચાળ સાબિત ના થાય તેની કાળજીરૂપે તેઓ મોંઘો કાગળ કદી વાપરતા નહિ. ઉલટું રદ્દીમાં નાખી દીધેલા નકામાં કાગળો મંગાવી કરકસર કરી લેતાં. તેમને અવનવી ગાડીઓનો શોખ હતો. તેમની પાસે દુનિયાભરની દરેક મોંઘી જાતની કુલ મળીને ૫૦૦થી વધારે ગાડીઓનો સંગ્રહ હતો. આમ છતાં તેઓ તેને વાપરવાનું ટાળતાં હતાં. રસપ્રદ વાત તો એ છે કે આ ગાડીઓ તેમને ખરીદેલી નહિ પરંતુ મેળવેલી હતી. (આમ તો મેળવેલી શબ્દ યોગ્ય ના કહેવાય પણ ઉઘરાવેલી કહી શકાય.) તેઓ જયારે સાંજે નગરયાત્રામાં જતાં ત્યારે બજારમાં કોઈ સારી ગાડી દેખાય તો શાહીદૂતો બીજા દિવસે ગાડીના માલિકને જણાવે કે નિઝામ તેમની ગાડીને સવારી કરવા ઈચ્છે છે, તેમ કહી લઇ આવે અને પછી તે હંમેશ માટે શાહી મહેલની શોભા બની જતી. તેમાંની એક ૧૯૧૧ ની રોલ્સ રોયસ સીલવરઘોસ્ટનું ઓડોમીટર ૧૯૪૭ માં એટલે કે ૩૬ વર્ષ પછી પણ માત્ર ૩૨૦ કીલોમીટર બતાવતું હતું.

આટલું ધન અને મિલકત એકઠી કર્યા પછી જયારે ભારત આઝાદ થયું ત્યારે સરદાર પટેલે જયારે રજવાડાઓના રાજ એકઠાં કરીને સંયુક્ત ભારત બનાવવાનો નિર્ણય કર્યો ત્યારે પણ તેમને ઘણી આનાકાની કરી હતી. અને છેવટે તેમને વર્ષે ૫૦ લાખનું સલીયાનું બાંધી આપવામાં આવ્યું હતું. તે વર્ષો જતાં ઘટાડી ૨૦ લાખ કરી દેવામાં આવ્યું, જે તેમના પૌત્રને મળતું હતું. તેમાંથી તેમને મિલકતો નિભાવવાનો ખર્ચ કાઢવાનો હતો. પછી ઇન્દિરા ગાંધી વખતના શાસનમાં તો રાજાઓના સાલિયાણાઓ પણ બંધ કરી દેવામાં આવ્યા અને જાત જાતના વેરા ઝીંકી દેવામાં આવ્યા, જેથી તેમના પૌત્રને દેવા કરીને વેરા ચુકવવા પડતાં હતાં. હાલ તેમના પૌત્ર ઓસ્ટ્રેલિયા સ્થાયી થયા છે. હાલમાં નિઝામે કંજુસાઈથી ભેગી કરેલી મિલકત તથા ધન તે ભોગવી શકતા નથી.

નિઝામની વાત કહેવાનું તાત્પર્ય ફક્ત એટલું જ હતું કે તમાંરી પાસે આજે જે છે તેને માણો. માટે જ ‘જીવનને ત્રિકોણ અને ચોરસમાંથી લંબચોરસ કરવાની મથામણ કરવાથી જીવનના વર્તુળમાં ફસાઈ જવાય છે. તેના કરતાં ચોરસના દરેક ખૂણે જિંદગીનો ભરપુર આનંદ લેવાથી જીવનની મજા કૈંક ઔર જ થઈ જાય છે.’

Wrong Side રાજુ…

આ મુવી માટે એક વાક્યમાં કેહવું શક્ય નથી, પણ જો કેહવું હોય તો…

Right Side Abhishek Jain & Team…

પણ આટલાથી મન ભરાતું નથી એટલે એના વિષે વધારે લખવાનો લોભ પણ છૂટતો નથી. આ ગુજરાતી ભાષાની કદાચ એવી પહેલી ફિલ્મ હશે કે જે બોલીવુડ ની સસ્પેન્સ ફિલ્મ ની સરખામણીએ મૂકી શકાય. જ્યારથી તેનું પહેલું ટ્રેલર જોયું હતું ત્યારથી જ આ ફિલ્મ કૈક અલગ જ હશે એવું મનમાં ભરાઈ જ ગયું હતું, અને આજે એ ફિલ્મ જોયા પછી લાગ્યું કે મારું મન સાચું જ ભરી ને બેઠું હતું. ફિલ્મ નો ટોપિક તો તેના ટ્રેલર લોન્ચિંગ તથા પ્રેસ્સ કોન્ફરન્સ માં જ ડીકલેર કરી દીધો હતો, કે આ એક હીટ એન્ડ રન કેસ પર આધારિત છે. પણ તેમાં આવતા વળાંકો એ જ એની ભવ્યતા દર્શાવે છે. નિરેન ભાઈ એ ખુબ સરસ રીતે સ્ટોરી ડેવેલોપ કરી છે. સ્ક્રીનપ્લે, લીરીક્સ, મ્યુસિક, કેમેરાવર્ક, લોકેશન  આ કશાયમાં તે બોલીવુડ થી ઓછી ઉતરે તેમ નથી. ઉપરથી સોન્ગ્સ પણ અરિજિત સિંઘ તથા વિશાલ જેવા બોલીવુડ ના પ્રખ્યાત ગાયકો એ ગયેલા છે અને મ્યુસિક સચિન-જીગર ની જોડી એ આપ્યું છે. ફિલ્મ સીનેમેન અને ફેન્ટમ ના બેનર હેઠળ બની છે. સીનેમેન એ આપણા ગુજરાતી ના જાણીતા અભિષેક જૈન ના ભાઈ નયન જૈનનું. અભિષેક જૈન ને તો કદાચ અર્બન ગુજરાતી જોનારા દરેક જાણતા જ હશે. કેવી રીતે જઈશ અને બે યાર દ્વારા ગુજરાતી ફિલ્મો ની શકલ બદલનાર એ જ અભિષેક જૈન. અને અનુરાગ કશ્યપ પણ આ ફિલ્મ સાથે જોડાયેલા છે. એટલે આ ફિલ્મ ની ભવ્યતા ની કલ્પના કરી જ શકાય છે.

હવે એક વાત અભિષેક જૈન વિષે કરવાની છે. હું લાસ્ટ જાન્યુઆરી માં ગુજરાત લિટરેચર ફેસ્ટીવલ માં એમને મળ્યો હતો અને સાંભળ્યા હતા. ત્યારે અર્બન ગુજરાતી મુવી ઉપર ડીબેટ ચાલતી હતી. તેમની બંને ફિલ્મો વખણાઇ હતી, ઘણા તેમના પ્રશંસકો તેમની ફિલ્મ વિષે પૂછતા હતા. પણ એટલામા કોઈએ તેમને એક સવાલ પૂછ્યો જેનો જવાબ તેમણે આ ફિલ્મ દ્વારા આપ્યો અને તેમનું કમીટમેન્ટ પૂરું કર્યું. સવાલ એ હતો કે “ ગુજરાતી માં અર્બન ગુજરાતી મુવી નો ટ્રેન્ડ ચાલુ તો થઇ ગયો, પણ હજી બધી ફક્ત કોમેડી ફિલ્મો જ આવે છે, કોઈ ક્રિએટીવ ટાઇપ ની ફિલ્મ ક્યારે આવશે, કે જે બોલીવુડ ના લેવલની હોય? અભિષેક જઈને આનો ખુબ સરસ જવાબ આપ્યો હતો કે “ એવી ફિલ્મો પણ બનાવી શકાય, પણ તેનાં માટે મોટું બજેટ જોઇએ અને હજી તેના વળતર ની કોઈ નિશ્ચિતતા નથી. અને ગુજરાતી મુવી ની આવક ફક્ત સિનેમાઘર માંથી થતી આવક જ હોય છે. તેના કોઈ મ્યુસિક રાઈટ, સેટેલાઈટ રાઈટ વેચાતા નથી.” પછી તેમણે એક સ્પષ્ટ વાત કરી હતી કે જો તમે લોકો પાયરસી નહિ કરો તો અમને અમારા કામ નું પૂરું વળતર મળશે, અને અમે તેને કોઈ ક્રિએટીવ ફિલ્મ બનાવવામાં વાપરીશું.”

“રોંગ સાઈડ રાજુ”  બનાવીને અભિષેક જૈને તેમનું કમીટમેન્ટ પૂરું કર્યું છે. બસ હવે આપણે આપણું કમીટમેન્ટ પાયરસી નહિ કરીને પૂરું કરવાનું છે.

 

One More Passing Show

                 One  day (06.09.16 ) when I was going back to home from office in company’s car, I started to read one pdf book which is installed in my mobile named   ” Don’t Sweat The Small Stuff “. I had written little about this book in past on my blog along with its link for download. Generally I like to read book in its original paper format only, but on that day it was a late evening and so I couldn’t read it properly. So, I decided to read pdf in my mobile. As per adobe reader’s facility, it gives me my bookmark page as and when I opened the book. It was the co-incidence that, at the same evening I was little frustrated about behavior of one person to whom I had consider as my role model for professional life. But as and when I started to read the chapter, its been clear that  ” This Behavior also will be change by time “. Here is the full chapter. It is read worthy.

This is a strategy that I have recently adopted into my own life. It’s a subtle reminder that everything – the good and bad, pleasure and pain, approval and disapproval, achievements and mistakes, fame and shame – all come and go. Everything has a beginning and an ending and that’s the way it’s supposed to be.

Every experience you have ever had is over. Every thought you’ve ever had, started and finished. Every emotion and mood you’ve experienced has been replaced by another. You’ve been happy, sad, jealous, depressed, angry, in love, shamed, proud, and every other conceivable human feeling. Where did they all go? The answer is, no one really knows. All we know is that, eventually, everything disappears into nothingness. Welcoming this truth into your life is the beginning of a liberating adventure.

Our disappointment comes about in essentially two ways. When we’re experiencing pleasure we want it to last forever. It never does. Or, when we’re experiencing pain, we want it to go away now. It usually doesn’t. Unhappiness is the result of struggling against the natural flow of experience.

It’s enormously helpful to experiment with the awareness that life is just one thing after another. One present moment followed by another present moment. When something is happening that we enjoy, know that while it’s wonderful to experience the happiness it brings, it will eventually be replaced by something else, a different type of moment. If that’s okay with you, you’ll feel peace even when the moment changes. And if you’re experiencing some type of pain or displeasure, know that this too shall pass. Keeping this awareness close to your heart is a wonderful way to maintain your perspective, even in the face of adversity. It’s not always easy, but it is usually helpful.

*****

શ્રી કૃષ્ણ – મોટીવેટર, લીડર, પાથમેકર

જન્માષ્ટમીના દરેક મિત્રો તથા સ્નેહીઓને જય શ્રી કૃષ્ણ..

આજે શ્રી કૃષ્ણ ભગવાન નો જન્મ દિવસ છે. વોટ્સએપ પર દરવખતની જેમ મેસેજ ફરતા થાય છે, કે આજે દુનિયા નાં સૌથી મોટા ડોન નો બર્થ ડે છે, કે જેનો જન્મ જેલ મા થયો હતો, તેમણે મામા કંસ ને માર્યા, જરાસંઘ ને માર્યો, માખણ ની ચોરી કરી, ગોપીઓ ની છેડતી કરી. પણ આ બાધા થી વધારે હુ માનુ છું કે, તે એક મહાન મોટીવેટર, લીડર અને પાથમેકર છે. કેવી પરિસ્થિતિમા કોની પાસેથી, કેવીરીતે કામ લેવું તેં તેમનાં જીવન તેમજ ગીતા ઉપદેશ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે. મહાભારત માંથી જ આપણને તેનાં સારા એવા ઉદાહરણો માળી રહે છે.
યુદ્ધ પહેલા શાંતિદૂત બનીને હસ્તિનાપુર જઇ, યુદ્ધ ના થવાં દેવા માટે બનતા તમામ પ્રયત્નો કરી એ શીખવ્યું કે, વિકટ પરિસ્થિતિથી હાર માનવા કરતા તેને ટાળવા માટે બનતી દરેક કોશિશ કરવી, અને તેમ કરવાથી સ્વમાન ઘવાતૂ નથી પરંતું વધે છે. પણ પછી જો પરિસ્થિતિ ટળે એમ ન હોય તો કળ, બળ કે છળ ગમેતે રીતે તેનો સામનો કરી તેમાંથી બહાર નીકળવું, એ પણ તેમણે કુરુક્ષેત્ર નાં યુદ્ધ દરમ્યાન બતાવ્યું. તેવી જ રીતે પરિસ્થિતિને પારખીને જાનહાની ટાળવા માટે યુદ્ધમેદાન છોડી સ્થળાંતર કર્યું, એ બતાવે છે કે જ્યારે પરિસ્થિતિ આપણી ફેવરમા ના હોય તયારે આપણે પરિસ્થિતિ સામે ફલેક્ષિબલ થવું જોઈએ.
સૌથી મહત્વની વાત કે છેલ્લે યુદ્ધ પછી જ્યારે ગાંધારી શ્રી કૃષ્ણ ને યુદ્ધ મા તેનાં બધાજ પુત્રોના સંહાર બદલ દોષી ગણી તેમનાં આખા કુળનો પણ નાશ થશે તેવો શ્રાપ આપે છે ત્યારે માનભેર મસ્તક નમાવીને તેને સ્વીકારે છે. આના પરથી એ શીખવે છે કે, પોતે કરેલા, કરાવેલા કે કરવા પડેલા સારા-ખરાબ કામોની જવાબદારી સ્વીકારવી જોઈએ.
આવી તો ઘણીબધી ટિપ્સ અને એડવાઇસ એમનાં જીવન તથા ગીતા ઉપદેશ પરથી મળે છે. એટલેજ એ સૌથી મોટા ડોન તો છેજ, પણ સાથે સાથે સૌથી મોટા મોટીવેટર, લીડર અને પાથમેકર પણ છે.

જય શ્રી કૃષ્ણ……

પોકેમોન ગો અને થપ્પો…

‘પોકેમોન ગો’ – આખી દુનિયા ને ઘેલુ લગડ્નાર આ ગેમથી આજની તારીખે દુનિયામા  કોઇ ટીનેજ  અજાણ નહિ હોય.  વર્ચ્યુઅલ  અને રિયાલીટિ નુ મીક્ષીન્ગ  છે  આ  ગેમ.  મે  ઘણા  લોકોને  મોબાઇલ  હાથમા લઇ  પોકેમોન  શોધતા  જોયા  છે.  વિદેશમા  એના  લીધે તો  અકસ્માતો  પણ થાય છે.  તેના કારણે રોડ  ઉપર સાઇન બોર્ડ  પણ  મુકવા  પડે  છે કે… ” પોકેમોન રમતા રમતા ગાડી ચલાવવી નહિ.” એટ્લે આ ગેમ વિશેવધારે જાણવા માટે  ગૂગલભઇ ની મદદ  લીધી. એમણે તો તરતજ મહિતી નો ઢગલો કરી દીધો અને જોડે પોતનુ પર્ફોર્મંશ રીપોર્ટ પણ આપે કે, ૦.૩૦ સેકન્ડ મા ૫૦૦૦ રીઝલ્ટ આપ્યા. બધુ વાચતા ખબર પડી કે આ ગેમ તો ઇન્ડિયામા    લોન્ચ  જ નથી થઇ.  ગુગલભઇ પાસે એનો  પણ જવાબ હતો. એ.પી.કે. ફાઇલ ડાઉનલોડ કરી ફોન મા ઇન્સ્ટોલ કરી લેવાય. એમ કરતા ગેમ ચાલુ થઇ ગઇ.  શિખતા  થોડી વાર લાગી, પણ ખબર પડી  ગઇ. મેપ મા બતાવેલી  જગ્યાઓ પર જઇ ને પોકેમોન શોધવાના  અને કલેક્ટ કરવાના.

એ જ વખતે મગજ મા આપણી એક જુની અને જણીતી રમત ના નામની ક્લીક થઇ. ” થપ્પો “. યાદ છે ને ? એક જણ દાવ આપે અને બાકીના છુપાઇ જાય, પછી તે બધાને શોધવાના. આ ગેમની  જેમ  તેમા કોઇ  મેપ ઉપર  બતાવતા  નોતા કે, આ પોકેમોન અહિયા છુપાયો છે. જે  ગેમ બનાવામા જોન હેન્કે વર્ષો લગાડી દીધા,  તે તો આપણે  નાનપણથી  જ રમતા હતા. ઉલ્ટુ આના કરતા એમા રિયાલીટી પણ વધારે હતી. કોઇ ના ઘરમા છુપાયા હોઇએ એટ્લે જો એ કકરાટ કરે તો ચાલુ રમતે બહાર નીકળવુ પડે અને થપ્પો થઇ જાય. રાત્રે ચોતરે બેસવાનુ, મોડી  રાતે રે લ્વે સ્ટેશને ચા-સમોસા ખાવા જતા કોઇ વાર પોલીસ આપણને પોકેમોન સમજીને પકડી પણ લે.

આવી ગેમો તો આપણે નાના હતા ત્યારે જ રમી નાખી હતી…

આમ જુઓ તો આમ, ને તેમ જુઓ તો તેમ !

સ્નેહા બેન એક સારા લેખીકા છે અને ફુલછાબમા  તેમની  કોલમ  ચાલે છે.  આજે  તેમનો  એક  લેખ  એમના  બ્લોગ  પર વાચ્યો,  જે  શેર કરુ છુ.

ઘણાં બધાં તો વૃક્ષો વેચે, કોક જ વ્હેંચે છાયા;

લોક અમસ્તા ઉંમર આખી વીણે છે પડછાયા.

-ભગીરથ બ્રહ્મભટ્ટ.

 

સાંજનો લગભગ છ – પોણા છ વાગ્યાનો સમય હતો. ચોમાસાની ઋતુમાં પાંચ – છ કે ૭ વાગ્યાના સમયનો અંતરાલ કળવો લગભગ મુશ્કેલ જ થઈ જતો હોય છે, એમાં પણ બે દિવસથી થોડાં થોડાં છાંટાં પડી જતાં હતા ને પછી વાતાવરણ સાવ કોરુંધાકોર. કદાચ આકાશના વાદળાં નીચે સતત દોડતાં રહેતા માનવીઓની સ્પીડ જોઇને હબકી જતા હશે ને વરસવાનું ભૂલી જતા હશે. એના આટલા ક્રોડોની જીન્દગીમાં બે પગવાળા આ પશુઓને આટલી આપાધાપીમાં દોડતા કદાચ પહેલી વખત જ નિહાળી રહ્યા હશે.

ડાર્ક મરુન કલરની સરસ મજાની કારીગરી કરેલ ઈંટો અને બે બાજુનો ભાગ સરસ મજાના ગાર્ડનથી શોભતો હતો એ  બંગલામાંથી કૂકરની સીટી પર સીટીઓ વાગતી હતી. એ ઘરમાં એક વયોવૃધ્ધ કપલ રહેતું હતું અને એ વ્યાયામ, ખાનપાન બધી રીતે બહુ જ નિયમિત. સાંજના આ સમયે ખીચડીનું કૂકર ચડી જાય અને બીજી બાજુ રીંગણા – બટેટાં જેવાં શાકનું તાંસળું ચડી ગયું હોય, બે ચાર ભાખરીનો લોટ પણ બંધાઈ ગયો હોય. એમની વઘારેલી ખીચડીના કુકરની વ્હીસલ વાગે એટલે આજુબાજુના ચાર બંગલા સુધી એની સુગંઘ પહોંચી જ જાય. આખી સોસાયટીમાં એ માજી જેવી ખીચડી બનાવવાની કળા કોઇને હસ્તગત નહતી. ખીચડી એટલે તો રમામાસીની જ !

રમાબેન અને રશ્મિભાઈ – સરસ મજાનું કપલ હતું. આમ તો એમને જીવનથી બહુ કમ્પ્લેઇનસ નહતી. જોકે જિંદગી એ બે સાથે બહુ જ બેરહમ રીતે વર્તી હતી. એક જુવાન છોકરો અને એની વહુનું કાર અકસ્માતમાં મ્રુત્યુ થઈ ચૂકયું હતું. એમની દીકરી વિદેશ જઈને પરણી હતી અને બે છોકરાં હતાં જેના લગભગ ત્રણ વખત લગ્ન થઈ ચૂક્યાં હતાં પણ હજુ એ લાઈફમાં સેટલ નહતી થઈ શકી. દીકરાની સાત વર્ષની રુપાળી શી ઢીંગલી જેવી દીકરી કૃતિ હતી એ અકસ્માતમાં પોતાના બે પગ ગુમાવી ચૂકેલી. અધૂરામાં પૂરું છેલ્લાં બે વર્ષથી રશ્મિભાઈના વ્યાજે મૂકાયેલ લગભગ વીસ કરોડ રુપિયા ડૂબી ગયાના અણસાર હતાં જે મોટાભાગે ગયા ખાતે જ વળાવી દેવાના હતાં. પાર્ટીએ પોતાની જાતને નાદાર જ જાહેર કરી દીધેલી. આ ઉંમરે એ બેયની અને કૃતિની દવાઓનો ખર્ચો જ કાઢવો અઘરો થઈ પડતો હતો. વળી વૈભવી સ્ટાઈલમાં જીવવા ટેવાયેલ લોકોને સાવ જ આવી ચડેલી ગરીબી સહન કરવી મુશ્કેલીરુપ તો થઈ જ પડે.

રસોડામાં કામ કરતાં કરતાં રમાબેનની આંખમાં અચાનક આંસુ આવી ગયા અને આંખમાંથી નીચે ટપકે એ પહેલાં તો એમની બાજુમાં ઉભેલા રશ્મિભાઈએ એમની હથેળીમાં ઝીલી લીધા.

‘અરે ગાંડી, આમ હતાશ કેમ થઈ ગઈ ? આખી જીન્દગી આવી અનેકો તકલીફોનો કેવો બહાદુરીથી સામનો કર્યો છે મારી રાની લક્ષ્મીબાઈએ..અને હવે જીવનના આખરી પડાવે આમ નબળી કાં બને ?’

‘એ સમય જુવાનીનો હતો ક્રુતિના દાદા, હવે આ હાડ્કાં બુઢ્ઢાં થઈ ગયા છે. થોડું કામ કરતાં શ્વાસ ચડી જાય છે, શરીર જોઇએ એટલું કામ ન કરતાં મગજ આડા અવળાં વિચારોએ ચડી જાય છે. આપણે નહીં હોઇએ તો મારી આ રુપકડી પરીનું શું થશે ? હશે…આપણાં ગયા ભવના પાપ બાકી હશે એ પૂરાં કરવાના છે. બાકી શું ?’

બોલતાં બોલતાં ખીચડીનો દાણો બરાબર ચડ્યો છે કે નહીં એ જોવાની ટેવવશ રમાબેને કૂકર ખોલ્યું.

‘રમા, આ આજે કેમ આટલી ખીચડી કરી છે ?’

‘આટલી એટલે…અરે અડધું અડધ કુકર તો ભરેલું છે જુઓ તો જરા.’

‘ઓહોહો…મને તો અડધું કુકર ખાલી દેખાયું એટલે એમ કે ઓછી રંધાઈ છે.’

‘એ તો તમને વાંકુ જોવાની ટેવ જ પડી ગઈ છે આજકાલ..નવરાં બેઠાં બેઠાં મગજ કટાઈ ગયું છે તમારું ય.’

‘ના રમા, મગજ મારું નહી તારું કટાઈ ગયું છે. જેમ તને અડધું કુકર ભરેલું દેખાયું એમ આપણી જીન્દગી અડધીથી ય ઉપર સુંદર રીતે વીતી ગઈ એ કેમ નથી દેખાતું?  વળી ગયા ભવના પાપ ભોગવવાના છે એના કરતાં એમ વિચારને કે આ ઉંમરે આપણે બે દવાઓના સહારે તો દવાઓના સહારે પણ આપણા પોતાના હાથે પગે ચાલી શકીએ છીએ, હરી ફરી શકીએ, કામ કરી શકીએ છીએ, આપણું પોતાનું રહેવાનું ઘર છે, સરસ મજાની પૌત્રી છે અને એ પૌત્રીની સારવાર પણ કેટલી સરસ ચાલી રહી છે, લગભગ બે ત્રણ મહિનામાં તો એ પણ પોતાના પગ પર ચાલી શકશે એવી પૂરેપૂરી શક્યતાઓ છે એમ એના ડોકટર્સ કહે છે. મને ભરેલું કુકર જોવાનું કહે છે તો તું જીવનને એ જ દ્રષ્ટ્રીથી જોને ડીઅર. આ ઉંમરે પણ આપણી વચ્ચે પ્રેમનો અફાટ દરિયો વહે છે, બે ટાઈમનું શાંતિથી ખાવા મળે છે એનાથી વધુ શું જોઇએ જીવનમાં…બાકીનું બધું તો વધારાનો બેનીફીટ જ સમજ ગાંડી !’

‘હા ક્રુતિના દાદા, તમે વાત તો સાચી કહી.’અને ચશ્મા કાઢીને વહી નીકળતાં ગેરસમજણના આંસુઓને ભૂંસીને રોજની જેમ રમાબેનના મુખડાં પર સ્મિત ભરાઈ ગયું.

અનબીટેબલઃ જીવનમાં દુઃખી થવાના કારણો સામેથી દોટ મૂકીને આવે છે જ્યારે સુખી થવાના કારણો ખૂણે ખાંચરે છુપાઈ-લપાઈને બેઠાં હોય છે એમને શોધવા પડે છે.

સ્નેહા પટેલ

via વાત – આમ જુઓ તો આમ, ને તેમ જુઓ તો તેમ ! — sneha patel – akshitarak

Everyone Has a Story in Life

Everyone has a story to tell in life. Some can narrate, some can not. Generally, I ask the people to whom I felt close about their past and sometimes they started to telling without asking. At time I gave my full attention to the person, so that he can not loose his grip on his story. Some times I observes, that when he is telling a story and, we will not give proper attention, he may stop at the point or make end by some incident instead complete it. And moreover he feel relax once he told us his story. It is possible that, we can gain some positive knowledge from it or we can co-relate ours too. Personally, I love to listen stories from others and by this way I can assume his nature and personality.

I often searching good story on the net also. Sometime it shows us, how people live happily although they have much problems in their personal life. Today I wanted to share a story which I found some where on the net.

A 24 year old boy seeing out from the train’s window shouted…

“Dad, look the trees are going behind!”

Dad smiled and a young couple sitting nearby, looked at the 24 year old’s childish behavior with pity, suddenly he again exclaimed…

“Dad, look the clouds are running with us!”

The couple couldn’t resist and said to the old man…

“Why don’t you take your son to a good doctor?”The old man smiled and said…“I did and we are just coming from the hospital, my son was blind from birth, he just got his eyes today.

Every single person on the planet has a story. Don’t judge people before you truly know them. The truth might surprise you.

 

સોનુ નિગમ ઓન રોડ

આપણે જયારે ટ્રેન માં ટ્રાવેલ કરતા હોઈએ છે ત્યારે ઘણા છોકરા કે મોટા ને ગાતા જોઈએ છે. કોઈ વાર તો તેઓ બે પત્થર લઈને વગાડી ને તેમાંથી પણ એક મ્યુઝિક બનાવતા હોય છે. ખરેખર ટેલેન્ટ તો ભારતમાં ઠુંસી ઠુંસી ને ભરેલું જ છે, પણ તેમને તક નથી મળતી. પણ અમુક વખત ઇન્ડિયાસ ગોટ ટેલેન્ટ જેવા પ્રોગ્રામ દ્વારા તેમને તેમની ટેલેન્ટ બતાવાનો મોકો મળી જાય છે. આવો જ એક નવતર પ્રયોગ થોડા સમય પહેલા, થોડા એપિસોડ માટે ચાલુ થયેલા પ્રોગ્રામ દ્વારા થયો હતો, ‘ આજ કી રાત હૈ જિંદગી ‘. અમિતાભ બચ્ચન તેને હોષ્ટ કરતા હતા. જોવની માજા આવતી હતી. આવા આપણે કેટલાય પ્રોગ્રામ જોયા હશે કે જેમાં કોઈ સામાન્ય વ્યક્તિ માં રહેલ અસામાન્ય ટેલેન્ટ બાદલ તેને સ્ટેજ પર લાવી, તેને દુનિયા ને બતાવામાં આવે.
એનાથી વુરુદ્ધ એક પ્રોગ્રામ કલર્સ ચેનલ પર આવતો કે જેમાં કોઈ સેલિબ્રિટી પસંદ કરેલા કોઈ ફેરિયા કે લારીવાળા ના બદલ માં તેનો ધંધો કરે અને એક દિવસ માં તે જેટલું કમય તેના દાસ ગણા ચેનલ ના સ્પોન્સરો તે વ્યક્તિ ને આપી બિરદાવતા હતા. હવે આના થી પણ અલગ એક વિડિઓ અત્યારે યુ ટ્યુબ પર વાયરલ થયો છે. એક ભિખારી જેવો લાવતો માણસ, કે જેના કપડાના ઠેકાણા નથી, વાળ-દાઢી વધારેલા છે, તે અલગ અલગ જગ્યા એ જઈ ફૂટપાથ પર બેસી ને હાર્મોનિયમ વગાડી ને ગીતો ગાય છે. શરૂઆત માં તો એ હાર્મોનિયમ પર મજાક કરતો હોય એવું લાગે છે એટલે કોઈ એની પર ધ્યાન આપતું નથી. પણ પછી જયારે એ ગાવાનું ચાલુ કરે છે ત્યારે લોકો ને એના ટેલેન્ટ નો અંદાજો આવવા લાગે છે અને ભીડ જામવા લાગે છે. તેમાં એક છોકરો તેમની જોડે બેસી ને મોબાઈલ ચાલુ કરી ને તે બાબા ને પૂછે છે કે, તમારો અવાજ સરસ છે, શું હું તેને રેકોર્ડ કરી શકું ? પણ બાબા કઈ જવાબ આપતા નથી, તે તો બસ તેમના હાર્મોનિયમ માં જ મસ્ત છે. આવું ત્રણ ચાર અલગ અલગ જગ્યાઓ પર કરવામાં આવ્યું હતું. જયારે એ બાબા ગાવાનું પૂરું થાય છે, ત્યારે છોકરો પ્રેમથી એ બાબા ને પૂછે છે કે, બાબા તમે નાસ્તો કર્યો ?પણ બાબા તો તેમની ધૂન માં જ મસ્ત હોય છે. પણ છેલ્લે પેલો છોકરો બાબા જોડે હાથ મિલાવે છે અને પછી બંને ચાલ્યા જય છે. આ એક યુ ટ્યુબ ચેનલ ‘ બીઇન્ગ ઇન્ડિયન ‘ દ્વારા બનાવેલો છે. અને તે ભિખારી સુપ્રસિદ્ધ ગાયક સોનુ નિગમ હોય છે.વીડિયો ના એન્ડ માં સોનુ નિગમ સ્વીકારે છે કે, જયારે પેલા છોકરા એ બાબા એટલે કે સોનુ નિગમ સાથે હાથ મિલાવ્યો ત્યારે કોઈ જોવે નહી એમ ધીમેથી તેમના હાથમાં ૧૨ રૂપિયા મૂકી દીધા. આ ૧૨ રૂપિયા તેમણે ફ્રેમ કરીને પરમેનેન્ટ તેમની ઓફીસ માં લગાવ્યા.
સોનુ નિગમ નો બધા ઓળખે જ છે, પણ ગમે તે રૂપ માં તેના અવાજ ને ઓળખનારા બહુ ઓછા હોય છે. લાઇવ કોન્સેર્ટ કે અનપ્લગ્ડ માં તો ઘણા ગાયકો ગાતા હોય છે, પણ આવું સ્ટ્રીટ સિંગિંગ અને એ પણ ઓળખાણ છતી કર્યા વગર કરવું એ બિરદાવવા લાયક તો ખરું જ. આ વીડિયો મારા એક મિત્ર કૃણાલ દેસાઈએ મને મોકલ્યો હતો.
આભાર કૃણાલભાઈ. નીચે યુ ટ્યુબ ની લિંક આપી છે.. જોજો જોવા જેવો છે.

Sonu Nigam performing On Road with Harmonium

What You Believe Affects What You Achieve

Recently I was checking the good read on the blog of Bill Gates, and found a good book review. Actually, Bill Gates is a good reader and updates a regular blog about books, new innovation and the places he visits. He read average 50 books per year, by sparing a time from his tight schedule. Today I read the review of one book which was the best seller in New York Times. Below are the words by Bill Gates himself about the book  Mindset – The New Psychology of success. 

Even as my glasses have gotten smaller and hopefully cooler over the years, I am still a proud member of Nerd Nation. As such, I read a lot of books—usually more than 50 a year. Many of the books I review on Gates Notes are recent releases, because I figure people are generally more interested in hearing about newer works. But I also like to revisit older books that feel especially important or relevant. Mindset: The New Psychology of Success (2006), by the Stanford psychologist Dr. Carol Dweck, is one of those books.

Mindset first came to my attention a few years ago in a fascinating invention session on education with my friend Nathan Myhrvold, similar to the sessions Malcolm Gladwell described in his article “In the Air: Who says big ideas are rare?” Dweck’s research had a big impact on our thinking that day. And in the years since, Dweck and her research have helped my foundation colleagues and me understand more about the attitudes and habits that allow some students to persevere in school despite big challenges.

Here is Dweck’s thesis: Our genes influence our intelligence and talents, but these qualities are not fixed at birth. If you mistakenly believe that your capabilities derive from DNA and destiny, rather than practice and perseverance, then you operate with what Dweck calls a “fixed mindset” rather than a “growth mindset.” Our parents and teachers exert a big influence on which mindset we adopt—and that mindset, in turn, has a profound impact on how we learn and which paths we take in life.

In experiment after experiment, Dweck has shown that the fixed mindset is a huge psychological roadblock—regardless of whether you feel you were blessed with talent or not. If you have the fixed mindset and believe you were blessed with raw talent, you tend to spend a lot of time trying to validate your “gift” rather than cultivating it. To protect your self-identity as someone who’s super smart or gifted, you often steer clear of tough challenges that might jeopardize that identity. Here’s how Dweck puts it: “From the point of view of the fixed mindset, effort is only for people with deficiencies…. If you’re considered a genius, a talent, or a natural—then you have a lot to lose. Effort can reduce you.”

If you have the fixed mindset and believe you lost the genetic lottery, you also have little incentive to work hard. Why bother putting in a lot of effort to learn a difficult concept if you’ve convinced yourself that you’re lousy at it and nothing is going to alter that basic equation? When I was visiting with community college students in Arizona, one young man said to me, “I’m one of the people who’s not good at math.” It kills me when I hear that kind of thing. I think about how different things might have been if he had been told consistently “you’re very capable of learning this stuff.”

In contrast, people with the growth mindset believe that basic qualities, including intelligence, can be strengthened like muscles. It’s not that they believe that anyone can become the next Albert Einstein or Michael Jordan if they just work hard enough on their physics homework or fade away jumpers. Instead, in Dweck’s words “they believe a person’s true potential is unknown (and unknowable); that it’s impossible to foresee what can be accomplished with years of passion, toil, and training.” As a result, they have every incentive to take on tough challenges and seek out opportunities to improve.

One of the reasons I loved Mindset is because it’s solutions-oriented. In the book’s final chapter, Dweck describes the workshop she and her colleagues have developed to shift students from a fixed to a growth mindset. These workshops demonstrate that “just learning about the growth mindset can cause a big shift in the way people think about themselves and their lives.”

My only criticism of the book is that Dweck slightly oversimplifies for her general audience. Contrary to the impression that Dweck creates here (but probably not in her academic papers), most of us are not purely fixed-mindset people or growth-mindset people. We’re both. When I was reading the book, I realized that I have approached some things with a growth mindset (like bridge) while other things in a fixed mindset (like basketball).

The greatest virtue of the book is that you can’t help but ask yourself things like, “Which areas have I always looked at through a fixed-mindset lens?” and “In what ways am I sending the wrong message to my children about mindset and effort?” Thanks to Dweck’s skillful coaching, you’re almost guaranteed to approach these tough questions with a growth mindset.

કી & કા…

આજે આ મુવી જોયું. એટલે થોડું લખવાનું મન થઇ ગયું. આર. બલ્કિ નું મુવી છે એટલે ઓબ્વ્યસલી બધાને ના જ ગમે, અમારા જેવા થોડા ઘણાને ગમે. મુવી નો કોન્સેપ્ટ જૂનો અને જાણીતો છે, કે જો બોય્સ ઘર ચલાવે અને ગર્લ્સ જોબ કરે તો શું ? અત્યારના સમય માં ઘણા લોકો એ ગર્લ્સ જોબ કરે એ તો સ્વીકારી લીધું છે પણ બોય્સ ખાલી ઘર સંભાળે એ હાજી એક્સેપ્ટ નથી કરી શકાતું. પણ બલ્કિ સાહેબે આ મુવી માં એ ખુબ સરસ રીતે બતાયુ છે.

કબીર ( કા ) એક બિઝનેસમેન નો છોકરો છે, જેને પૈસા ની કોઈ ખોટ નથી. પણ તેને બિઝનેસ કરતા તેની માં ની જેમ ઘર સંભાળવા માં જ ઇન્ટરેષ્ટ છે. તે આને એક કળા માને છે. ( અને છે પણ ખરી. કોઈ વાર શાંત મગજે વિચારજો. ) એમાં તેની મુલાકાર કિયા ( કી ) જોડે થાય છે. જે તેના કેરિયર માટે ખુબ એમબીસ્યસ હોય છે. તે બંને મેરેજ કરે છે અને કબીર કિયા ના ઘરે ઘર જમાઈ બની ને રહે છે. કિયા જોબ કરે છે અને કબીર ઘર ચલાવે છે. કિયા નું જોબ માં પ્રમોશન થાય છે. તેના બોસ ને કબીર ની વાત ખબર પડે છે, તો તે કબીર નો ઇન્ટરવ્યુ કરવાની વાત કિયા ને કરે છે. ત્યારે કબીર ને આની ઈચ્છા નથી હોતી પણ કિયા ના ઇંસિસ્ટન્સ થી તે ઇન્ટરવ્યૂ આપવા તૈયાર થઇ જય છે. ત્યાર બાદ થોડા સમય પછી, સફોલા ની યાદ માં કામ કરવાનો ચાસ પણ કિયા થ્રુ મળે છે. પછી તો એ બધી ગર્લ્સ અને આંટી ઓ નો ફેવરિટ બનતો જાય છે. એન.જી.ઓ વાળાઓ તેનો ઇન્ટરવ્યૂ કરવા બોલાવે છે, અને ફેમસ થઇ જાય છે. હવે આમ બચ્ચન સાહેબ નો કેમિયો આવે છે. જયા બચ્ચન તેને પોતાના ઘરે બોલાવે છે. એ સીન જોરદાર છે. ( બલ્કિ ના મૈવી માં બચ્ચન સાહેબ તો આવે )

મુવી જોવાની ખુબ માજા આવે એવી છે. તેના અમુક ડાયલોગ આંખો ખોલી દે એવા છે. એક સોન્ગ પણ સરસ છે.

‘ મહોબ્બત કી હૈ, જી હજુરી નહિ,

તેરી ખુશી મેં હો મેરી ખુશી, જરૂરી નહિ.‘

 

ડાયલોગ   :   ” ખાના બનાયા – પુલિંગ ( તેને બનાવે સત્રીલિંગ )

                      ” નોકરી કેરી – સત્રીલિંગ ( તેને કરે પુલિંગ )

 

હજી ઘણા સાંભળવા જેવા ડાયલોગો છે પણ અહીં લખવાનું લિમિટેશન આવી જય છે.

અર્જુન કપૂર, કરીના કપૂર ના નામે નઇ તો બાલ્કી સાહેબ ના નામે મુવી એક વાર તો જોવાય જ…

( આ રીવ્યુ નથી, અંગત અભિપ્રાય છે. આપણેને કઈ રીવ્યુ બિવ્યું ના આવડે. )

 

બે યાર… કેવી રીતે જઈશ…

 

આ લેખ નું હેડીંગ જ એ બે ગુજરાતી મુવીના છે જેણે ગુજરાતી ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીની શકલ બદલી નાખી છે. આ બે મુવીએ કોલેજ માં ભણતા છોકરા છોકરીઓને ગુજરાતી મુવી જોતા કરી દીધા છે. આમાં એ જ ગુજરાતી ભાષા વાપરવામાં આવી છે જે આપણે રોજ બોલવામાં વાપરતા હોઈએ છે. ( બાકી બીજી ગુજરાતી મુવી ની ભાષા તો ચીપી ચીપી ને ગુજરાતી બોલતા હોય એવી હોય છે, જે અત્યારે લગભગ કોઈ જ બોલતું નથી. ) . તેનું પીક્ચારાઈઝેશન, સંગીત અસ્સલ કોઈ હિન્દી મુવી જેવું જ લાગે. ગુજરાતી માં આવો ટ્રેન્ડ સેટ કરનાર આ બંને ફિલ્મ ના  ડીરેક્ટર નું નામ છે   અભિષેક જૈન. હમણાં થોડા દિવસો પહેલા ગુજરાત લીટરેચર ફેસ્ટીવલ – અમદાવાદ માં તેમને મળવાનું થયું હતું. ત્યાં સ્ટોલ પર તેમને જ લખેલી બુક “ આ તો જસ્ટ વાત છે “ ખરીદી. જેમાં તેમેણે તેમની આ બંને મુવી બનાવા માટે થયેલા સંઘર્ષ ની વાત કરી છે.

તો ચાલુ આજે તમને આની માંડી ને વાત કરું. ( બે યાર ના ઉદય ની સ્ટાઈલ માં… )

        અભિષેક જૈન નો જન્મ અમદાવાદ માં જ થયેલો, પરંતુ તેમના પિતાજી મૂળ જોધપુર નજીકના શેરગઢ જીલ્લાના સોઈત્રા ગામના વતની હતા. તેમની મમ્મી ચેન્નાઈ ના હતા, પરંતુ તેઓ અમદાવાદ માં જ સેટલ થઇ ગયા હતા. અભિષેક ના મોટા ભાઈ નયન જૈન ( કે જે આ બંને મુવી ના પ્રોડ્યુસર છે ) નો જન્મ તેમના મોસાળ ચેન્નાઈ માં થયો હતો. નાનપણથી જ અભિષેક ને નાટકો માં વધારે પડતો રસ હતો. જયારે મોકો મળે ત્યારે તે તેને ચુકતા નહોતા. તેમેણે ૧૧ – ૧૨ જી.એલ.એસ માંથી કર્યું હતું અને ગ્રેજ્યુએશન એચ.એલ  કોલેજ માંથી કર્યું હતું. એ દરમ્યાન તો એમને એમનું ટેલેન્ટ બતાવાનો ભરપુર ચાન્સ મળ્યો. એક વાર કોલેજ માં કલ્ચર ફેસ્ટીવલ ની છેલ્લી સ્પર્ધા હતી, સૌમિલ ચાવે નામના કલાકાર ડ્રામા શીખવાડવા આવતા. અને તેમની ગેરહાજરીમાં અભિષેક સહાયક તરીકે કામ કરતા. છેલ્લે સૌમિલ દવે એ એમને કહ્યું કે નાટક માં તારો અભિનય ખુબ નબળો હતો પણ હા, તે નાટક ડીરેક્ટ સારું કર્યું. ( કદાચ ડીરેક્ટર બનવાના અભરખા અહિયાથી જ જગ્યા હશે )

એચ. એલ માંથી બી.બી.એ. કાર્ય પછી શું કરવું એ વિચારતા હતા, એટલામાં સૌમિલ સર કે જેમણે તેમની કોલેજ નું નાટક ડીરેક્ટ કર્યું હતું તેમણે અભિષેક ને ડીરેક્શન વિષે ઊંડાણ માં સમજણ આપી. અને વ્હીશ્લીંગ વુડ્સ ( સુભાષ ઘાઈ ની ફિલ્મ ઇન્સ્ટીટયુટ ) માં પોર્ટફોલીઓ મોકલવાની વાત થઇ. અને ત્યાં તેમને એડમીશન મળી પણ ગયું. હવે ત્યાં તેમને તેમના અભ્યાસક્રમ પ્રમાણે જુદી જુદી ભાષાઓની ફિલ્મ બતાવામાં આવતી. તેમાં જાપાનીસ, ફ્રેંચ, કોરિયન જેવી ફોરેન ની તેમન મરાઠી તેલુગુ જેવી પ્રાદેશિક ભાષાઓની ફિલ્મ પણ બતાવામાં આવતી. પણ ક્યારેય ગુજરાતી ફિલ્મ નહિ. આ વાત તેમને ખટકતી અને કદાચ ત્યારથી જ એમને ગુજરાતી માં કોઈ એવી નેશનલ લેવલ ની ફિલ્મ  બનાવાનો વિચાર પણ આવેલો. ત્યાંથી ભણ્યા બાદ તેમને સંજય લીલા ભણશાલી ને સાવરિયા માં અને સુભાષ ઘાઈ ને યુવરાજ માં અસીસ્ટ્ટ પણ કાર્ય હતા. છતાં પણ તેમનું મન તો કોઈ ગુજરાતી મુવી બનાવામાં જ માનતું હતું. પણ તેમનું મન અને અમુક મિત્રો પણ કેહતા હતા કે   બે યાર …. કેવી રીતે જઈશ…  ગુજરાતી માં.

કેવી રીતે જઈશ માટે તેમને પોતે સ્ટોરી લખી હતી. તેમન અસ્સલ ગુજરાતી પટેલ ને દર્શાવ્યો છે કે જે અમેરિકા જવાના સપના જોવે છે અને તેને પુરા કરવા માટે થનગને છે. ફિલ્મ ને સારો એવો રિસ્પોન્સ મળ્યો અને ગુજરતી ફિલ્મ પ્રત્યેનો લોકોનો દ્રષ્ટિકોણ પણ બદલાયો. ત્યાર બાદ એમની બીજી ફિલ્મ આવી બે યાર. આ ફિલ્મે કેવી રીતે જઈશ ના રેકોર્ડ તોડ્યા અને મલ્ટીપ્લેક્સ માં ભરપુર ચાલી. એ વખણાઇ પણ ખરી. આમતો દુખ ની વાત કેહવાય પણ થોડોક ગર્વ પણ લઇ શકાય કે આ કોઈ એવી પહેલી ગુજરાતી ફિલ્મ હતી કે જેની પાઈરેટેડ સીડી બજાર માં મળતી હતી. આ ફિલ્મ ને બનાવા કરતા તો તેને થીએટર માં લગાડવા માટે ખુબ મહેનત કરવી પડી હતી, કેમકે અત્યારસુધી મલ્ટીપ્લેક્સ માં ગુજરતી ફિલ્મ ચાલવાનું સાહસ કોઈએ કરેલ નહતું. પણ આ ફિલ્મે એ પણ પુરવાર કર્યું કે ગુજરાતી ફિલ્મ પણ સારી હોય તો હિન્દી ફિલ્મ ને ટક્કર આપી શકે છે. તો બકા આજે આ ફિલ્મ ,તેના સ્ટાર, તેના લોકેશન ની માહિતી પરથી પાંદડું હટાવાનો ટાઈમ આવી ગયો છે.

ફિલ્મ માં કેટકેટલાય ગેસ્ટ અપીરીએન્સ છે. પણ સૌથી પહેલા ફિલ્મના બે હીરોની વાત કરવી છે. ચકો બનતો દિવ્યાંગ ઠક્કર તો નક્કી જ હતો, પણ જો બીજો તેની સાથે મેચ થાય તેવો હીરો મળે તો જ… એટલામાં અભિષેક નું મુલાકાત “ હું ચંદ્રકાન્ત બક્ષી “ નાટક માં કામ કરનાર પ્રતિક ગાંધી જોડે થઇ. તેઓ આ બંને ની કેમેષ્ટ્રી જોવા માંગતા હતા. એટલે અભિષેક એ બંને ને એક હોટેલ માં બોલાવે છે. પછી ત્યાં તેમેણે બેવને એકલા મુકીને કોઈક બહાનું કાઢીને બહાર જતા રહે છે અને તે બંને ને દુર ઉભા ઉભા ઓબ્સર્વ કરે છે અને ત્યાર જ તેમને લાગે છે કે ચકા-ટીના માટે આ જોડી પરફેક્ટ છે. ચકા ના ફાધર ના રોલ માટે દર્શન જરીવાલાએ થોડું વિચાર પછી તરત જ હા પડી દીધી હતી, જયારે તેની માં ના રોલ માટે સુપ્રિયા પાઠક નો સંપર્ક કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ કોઈ કારણસર તે જોડાઈ શકે તેમ નહતા. તેથી આરતી પટેલ એ રોલ માટે ફીટ બેસી ગયા. એ સિવાય આ મુવી માં ગેસ્ટ અપીરીએન્સમાં જય વસાવડા છે એની તો બધાને ખબર પડી જ ગઈ હશે. એ સિવાય તુષાર શુક્લા, કે જેમણે કેટકેટલીય કવિતાઓ અને નાટકો લખ્યા છે, તેઓ આ ફિલ્મ માં નાનો પણ મુખ્ય એમ.એફ.હસન નો રોલ કરી રહ્યા છે. ચકો અને ટીનો જે ડોક્ટર પાસે પોતાની દવા વેચવા જાય છે તે ડોક્ટર એક ગુજરાતી ફિલ્મ બેટર હાફ ના ડીરેક્ટર આશિષ કક્કડ છે. લાભુમાં ના મંદિર ની બહાર બેઠેલા ભિખારી ના રોલ માં સ્મિત પંડ્યા ( કટકો ફેઈમ ) છે, જે ચકના પૈસા લાભુમાં લઈને જતા રહે છે ત્યારે હસતો હોય છે.

ફિલ્મ અમદાવાદ ના જ લોકેશન પર શૂટ થઇ છે. ફક્ત ૨ મિનીટ નું શુટીંગ પેરીસ માં કરવામાં આવ્યું છે. ચકાનું ઘર પાલડીમાં શૂટ થયું છે, ગાંધીનું ઘર બોપલ ના ફાર્મહોઉસ માં દર્શાવ્યું છે, જે.જે. ટી સ્ટોલ, રિષભ એન.જી.ઓ. અને પોલીસ સ્ટેશન ગુજરાત કોલેજ માં શૂટ કરવામાં આવ્યા છે. ઉદય જે રૂમ માં બેસીને રાતે પેન્ટિંગ ની કોપી કરે છે એ રૂમ પણ ગુજરાત કોલેજ નું સ્પોર્ટ્સ ગોડાઉન છે. આર્ટ ગેલેરી નું શુટિંગ અમદાવાદ ની ગુફા માં કરવામાં આવ્યું છે. જીતું કાકા મોર્નિંગ વોક કરવા જાય છે એ પરિમલ ગાર્ડન છે. એપેન્ડીક્સ નું ઓપરેશન જે હોસ્પિટલ માં થાય છે એ સીમ્સ હોસ્પિટલ છે. આ સિવાય જયારે ટીનો ચકાને પુલ નીચે ખખડાવે છે એ સીન એલિસબ્રિજ નીચે શૂટ કરવામાં આવ્યો છે. દારૂ પાર્ટીનો સીન અભિષેક ની સાસરીમાં શૂટ કરવામાં આવ્યો છે. આ સિવાય માણેક ચોકનું તો લખવાની કોઈ જરૂર જ લગતી નથી. પણ ત્યાનો સીન ખાસ છે, કેમકે જયારે ઉદય તેના એક મિત્રને ચકા જોડે લાવે છે અને કે છે કે આને એમ.એફ.હસન પર એક ડોક્યુમેન્ટ્રી બનાવી છે. એ છોકરો અભિષેક જૈન પોતે. ( સુભાષ ઘાઈ નો ચેલો તો ખરો ને ?? )

આતો ફિલ્મ બનવાની વાત થઇ. પણ તેને થીએટર માં લાગવા માટે પણ અભિષેક અને તેની ટીમે દિવસ રાત એક કરી દીધી હતી. અને ગુજરાતી ઇન્ડસ્ટ્રી ને બેઠી કરવા અગાધ પ્રયાસો કર્યા. હવે ફરી એક વાર મુવી જોવો અને લોકેશન, એક્ટર્સ બધું શોધો… મજા આવશે. બુક વાંચશો તો ખુબ મજા આવશે.

 

કમ્પેસનેટ કલાઉન ( દયાળુ જોકર )

બેંગ્લોર ની સેન્ટ જ્હોન હોસ્પિટલમાં ૮ વર્ષના એક છોકરાને દાખલ કરવામાં આવ્યો હતો. તે એક ગંભીર બીમારી થી પીડાતો હતો, તેને ડોકટરે કીધું હતું કે તેને સાજો થવામાં ૪ મહિના જેટલો સમય લાગશે. તેના પેરેન્ટ્સ તેના માટે બનતું બધું જ કરી છુટવા તૈયાર હતા. આની જાણ ત્યાના એક નવજુવાન છોકરાને થઇ, અને તેણે તે નાના છોકરા ને સાઈકોલોજીકલી ટ્રીટમેન્ટ થી સાજો કરવાનું વિચાર્યું. આપને જાણીએ છે તેમ, જો આપને માનસિક રીતે સ્વસ્થ અને ખુશ હોઈએ તો આપણા ઘણા દર્દ અને દુખ ઓછા થઇ શકે છે. આ જ રીત પેલા નવજુવાન છોકરા એ વિચારી અને તેણે જોકર બની ને પેલા છોકરા ને હસાવી ને ખુશ કરવાનું વિચાર્યું. તે એક શનિવારે બપોરે તે છોકરા ને મળવા ગયો. ત્યારે  છોકરો પલંગ માં સુતો હતો અને તેની મમ્મી તેની જોડે બેથી હતી. ત્યારે તેને થોડી રાઈમ્સ ( બાળકો માટે ની કવિતાઓ ) ગાઈ અને તેને હસાવવા માટે થોડા નખરા પણ કાર્ય. પરંતુ તે છોકરાનો કોઈ રિસ્પોન્સ મળ્યો નહિ. છતાં તે નિરાશ ન થતા, બીજા શનિવારે ફરીથી આ કામ માટે પહોચી ગયો. અને સેમ રીપીટ કર્યું, ત્યારે તે છોકરો થોડો રિસ્પોન્સ આપવા લાગ્યો. પછી ના અઠવાડિયે તો તે છોકરો તેને જોતાની સાથે જે ઓળખી ગયો અને તેના ફેસ પર સ્માઈલ પણ આવવા લાગી. અને બે મહિના માં તો તે એકદમ સાજો થઇ ગયો. અને જયારે બે મહીને જોકર તેને મળવા ગયો ત્યારે તે છોકરો પલંગમાં ન દેખાતા તે સાજો થઇ ગયા ની ખુશી સાથે તેને દુખ એ થયું કે હું છેલ્લે એ છોકરા ને મળી ના શક્યો. જોકર હજી એ વિચારતો જ હતો કે પછળથી આવી છોકરાએ જોકર નો હાથ પકડી લીધો અને કેહવા લાગ્યો, “ મારા માટે આજે શું લાવ્યા છો ?”

આ એક સત્ય ઘટના છે. મારે આજે આ વાત કરવી છે જોકર છોકરાની. તે જોકર નું નામ છે    હરીશ ભુવન. મૂળ તે વડોદરા નો વાતની છે પણ હાલ તે બંગલોર માં રહે છે. તેમેને સાઈકોલોજીમાં બી.એ. કરેલ છે. સ્નાતક કર્યા બાદ તેમેને બંગલોર માં નોકરી કરી. તે દરમ્યાન તેમની સાથે એક દુખદ બનાવ બન્યો. તેની એક ગર્લફ્રેન્ડ હતી, જેની સાથે તેના લગ્ન થવાના હતા. બંનેના ઘરવાળા પણ તેના માટે એગ્રી હતા. બંને ખુબ ખુશ હતા. તે દરમ્યાન છોકરી ને જાણ થઇ કે તેને બ્લડ કેન્સર છે. તેણે આ વાત હરીશ ને કરી. અને તે કેન્સર એ સ્ટેજ માં હતું કે તે છોકરી વધારે માં વધારે ૬ મહીઈના જીવી શકે. તેથી હરીશે તેની નોકરી છોડી અને ફૂલટાઇમ તે ગર્લફ્રેન્ડ ની સાથે રહેવાનો અને તેને ખુશ રાખવાનો નિર્ણય કરી લીધો. પણ અંતે જે થવાનું હતું તે થયું અને તેની ગર્લફ્રેન્ડ તેને છોડી ને હમેશા માટે ચાલી ગઈ. આથી તે ખુબ જ ડીપ્રેસન માં આવી ગયો હતો. અને લગભગ ૬ મહિના સુધી તે ડીપ્રેસન માં રહ્યો. તે દરમ્યાન તેના પેરેન્ટ્સે તેને સમજાવવાના ઘણા પ્રયત્નો કર્યા પણ દરેક વખતે તેઓ નિષ્ફળ રહ્યા. તે દરમ્યાન તે IIT-MUMBAI માં નોકરી કરવા લાગ્યો. પછી એક વખત તે તેના મિત્ર સાથે બંગલોર ગયો ત્યારે તેણે સેન્ટ જ્હોન હોસ્પિટલ ની મુલાકાત લેવાનું થયું અને ઉપર લખેલા કિસ્સા ના બીજ રોપાયા. અને તેમાં તે સક્સેક થયા બાદ તેણે વિચાર્યું કે બસ હવે તો આ જ કરવું છે. “ HE WANTS TO SPREAD SMILE OVER THE FACES OF AILING “. આવી રીતે જોકર બનીને બીમાર છોકરાઓને હસાવવાથી તેઓ તેમનું દર્દ ભૂલી જાય છે અને તેમની રીકવરી જલ્દી થાય છે. આ વાત તે બરાબર સમજી ગયો હતો. AFTER ALL HE WAS A STUDENT OF PSYCHOLOGY.

આના માટે તેમને સૌપ્રથમ તેમણે દર શની-રવિ હોસ્પિટલ ઓથોરીટી ની પરમીશન લઇ ત્યાં જવાનું નક્કી કર્યું. સમય જતા બીજા ઘણા છોકરા છોકરીઓ પણ તેમાં જોડવા ઉત્સુક થાવા લાગ્યા. ત્યારબાદ ૬ મહિનામાં તો એમને તેમની IIT ની નોકરી છોડી ફૂલટાઈમ આ કામ માં જા લાગી ગયા. તેમણે ઘણા બીજા છોકરા છોકરીઓ ને પણ પાર્ટ ટાઇમ આવું કરવા માટે પ્રેર્યા. અત્યારે ફક્ત બંગલોર માં જ ૨૦૦ છોકરા છોકરીઓ સ્વેચ્છાએ આ કામ કરે છે અને આનંદ સાથે આશીર્વાદ પણ મેળવે છે.

અત્યારે તેઓ એક એન.જી.ઓ. ચલાવે છે, તેનું નામ છે “કમ્પેસનેટ કલાઉન. આવું દયાનું કામ કરવા બદલ તેમને લાખો રૂપિયાનું બેનામી દાન પણ મળતું રહે છે, અને હરીશ તેનો સદુપયોગ પણ કરતા રહે છે. બંગલોર સિવાય તેમને અમદાવાદ, મુંબઈ અને જયપુર માં પણ કલાઉનીંગ શરુ કરેલ છે અને તેને ઘણી સફળતા મળેલ છે. અત્યારે તેઓ વડોદરામાં પણ આ ચાલુ કરવા પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે.

આમ, જોકર બનીને લોકોનું દુખ દુર કરવાનું કામ હરીશ ભુવન ખુબ સરસ રીતે કરી રહ્યા છે. તે બીજા ને ખુશ કરીને ખુશ થવામાં મને છે. તેમની વેશભૂષા જોઇને જ સામેવાળાના ફેસ પર સ્માઈલ આવી જાય. તેમો રૂટીન ડ્રેસ કુર્તો, લેડીઝ ટાઇપ લેંઘી અને માથે દુપટ્ટા માંથી બનાવેલ સાફો છે. થોડા સમય પહેલા વડોદરા માં શ્રી શ્રી રવિશંકર મહારાજ ના આશ્રમ માં “આશ્રમ કોલિંગ – ડિસ્કવર યોર પેશન” અંતર્ગત તેમને મળવાનો ચાન્સ મળ્યો હતો. ત્યારે તમેન જાહેર માં ચેલેન્જ કરી હતી કે, અહિયાં જેટલી છોકરીઓ છે તેઓ કરતા મારી પાસે દુપટ્ટાઓ નું કલેક્શન વધારે હશે.

બસ તેમની જેમ જ અપને પણ કોઈને ખુશી આપી શકીએ તો આપણને પણ ખુશી થાય.

“ खुशिया बाटनेसे बढती है. “ આ કઈ નવું નથી પણ તેને આમ સાકાર કરી શકાય.

“ BE HAPPY AND MAKE OTHERS HAPPY TOO “

Don’t Sweat the Small Stuff.

I have found a book of Richard Carlson ” Don’t Sweat the small Stuff “.  We are often being worried for the tiny problems of our life. But we should think, that actually it is tiny and it will not harm us as much we think of that. This is the book which shows how to tackle this kind of problems, and author has also gave some examples to make us believe that, we should not sweat the small stuff and all the small stuff. Below are the sample and introduction of the book which I think can generate the interest to read the whole book.

 

The greatest discovery of my generation is that a human being can alter his life by altering his attitude.

                                                                                                                                                        -WILLIAM JAMES

 

Whenever we’re dealing with bad news, a difficult person, or a disappointment of some kind, most of us get into certain habits, ways of reacting to life – particularly adversity – that don’t serve us very well. We overreact, blow things out of proportion, hold on too tightly, and focus on the negative aspects of life. When we are immobilized by
little things – when we are irritated, annoyed, and easily bothered – our (over-) reactions not only make us frustrated but actually get in the way of getting what we want. We lose sight of the bigger picture, focus on the negative, and annoy other people who might otherwise help us. In short, we live our lives as if they were one great big emergency! We often rush around looking busy, trying to solve problems, but in reality, we are often compounding them. Because everything seems like such a big deal, we end up spending our lives dealing with one drama after another.
After a while, we begin to believe that everything really is a big deal. We fail to recognize that the way we relate to our problems has a lot to do with how quickly and efficiently we solve them. As I hope you will soon discover, when you learn the habit of responding to life with more ease, problems that seemed “insurmountable” will begin to seem more manageable. And even the “biggies,” things that are truly stressful, won’t throw you off track as much as they once did. Happily, there is another way to relate to life – a softer, more graceful path that makes life seem easier and the people in it more compatible. This “other way” of living involves replacing old habits of “reaction” with new habits of perspective. These new habits enable us to have richer, more satisfying lives. I’d like to share a personal story that touched my heart and reinforced an important lesson – a story that demonstrates the essential message of
this book. As you will see, the events of this story planted the seed for the title of the book you are about to read.

About a year ago a foreign publisher contacted me and requested that I attempt to get an endorsement from best-selling author Dr. Wayne Dyer for a foreign edition of my book You Can Feel Good Again. I told them that while      Dr. Dyer had given me an endorsement for an earlier book, I had no idea whether or not he would consider doing so again. I told them, however, that I would try. As is often the case in the publishing world, I sent out my request, but
did not hear back. After some time had gone by, I came to the conclusion that Dr. Dyer was either too busy or unwilling to write an endorsement. I honored this decision and let the publisher know that we wouldn’t be able to use his name to promote the book. I considered the case closed. About six months later, however, I received a copy of the foreign edition and to my surprise, right on the cover was the old endorsement for the earlier book from            Dr. Dyer! Despite my specific instructions to the contrary, the foreign publisher had used his earlier quote and
transferred it to the new book. I was extremely upset, and worried about the implications as well as the possible consequences. I called my literary agent, who immediately contacted the publisher and demanded that the books be taken off the shelves. In the meantime, I decided to write Dr. Dyer an apology, explaining the situation and all that was being done to rectify the problem. After a few weeks of wondering about what his response might be, I received a
letter in the mail that said the following: “Richard. There are two rules for living in harmony.

#1) Don’t sweat the small stuff     and     #2) It’s all small stuff. Let the quote stand. Love, Wayne.”

If you enjoyed the introduction and want to get this book in Pdf format click the below link.

Don’t Sweat the Small Stuff by Richard Carlson

Keep Reading and keep visiting for upcoming books.

ગુજરાતી થી ગુજlish

“ Aaje Sanje Movie Jova Aavu che?”, “ Shu kare che?”, “ Bas Maja che “

આવા મેસેજીસ વોટસેપ પર આપણે કાયમ લખતા હોઈએ છે અને જવાબ પણ આવી રીતે જ આપતા હોઈએ છે. કારણ?? આપણ ને ગુજરાતી ટાઈપીંગ આવડતું નથી અથવા તો ટાઇપ કરવા માં ખુબ ટાઇમ જાય છે. આવી જ હાલત આપણી રાષ્ટ્રીય ભાષા હિન્દી ની પણ છે. એ લખવામાં તો ગુજરાતી કરતા પણ વધારે કંટાળો આવે છે. ખરું ને ???

આ બધું થાવા પાછળ નું કારણ પ્રાદેશિક ભાષાઓ પર અંગ્રેજી નો વધતો જતો દબદબો છે. કારણ, આ ભાષા પર સારા પ્રભુત્વથી નોકરીમાં, સમાજમાં બધી જ જગ્યાએ આપણને માનથી જોવામાં આવે છે, તે જ રીતે જો ગુજરાતી કે હિન્દી માં બોલીએ તો બીજા દ્વારા થોડું તોછડાઈ થી જોવાય છે. અને તેના લીધે જ અંગ્રેજી માધ્યમ ની શાળાઓનો ધંધો બરાબર ચાલ્યો છે. ત્યાં પ્રાદેશિક ભાષા જેવીકે ગુજરાતી, મરાઠી ફક્ત એક ભાષા તરીકે જ શીખવાય છે. આમાંથી ઘણાને તો આખો કક્કો પણ આવડતો નથી હોતો. ( મને નથી આવડતો ) એટલે આજની પેઢી એ નવો રસ્તો શોધ્યો છે અને તે છે રોમન હિન્દી, રોમન ગુજરાતી. રોમન હિન્દી અને ગુજરાતી એટલે? જેમ પહેલા ના સમય માં ધર્મગ્રંથો બાળબોધ લીપી માં લખતા હતા. જેના અક્ષરો હિન્દીમાં હોય અને તેનો ઉચ્ચાર ગુજરાતી થાય. તેવી જ રીતે રોમન હિન્દી કે ગુજરાતી એટલે શબ્દો લખાય અંગ્રેજીમા પણ તેનો ઉચ્ચાર ગુજરાતી કે હિન્દીમા થાય. આ પ્રાદેશિક ભાષાઓ ને બચવાનો એક ઉપાય છે.

આનું એક ઉદાહરણ આજની બોલીવૂડ ની મુવી ની સ્ક્રીપ્ટ છે. આખી સ્ક્રીપ્ટ અંગ્રેજીમાં લખાય છે પણ તેનો ઉચ્ચાર હિન્દી થાય છે. કારણ, તે લખનાર પણ એટલું હિન્દી લખી નથી શકતા કે ના તો વાંચનારા ફટાફટ વાચી શકતા. બીજું ઉદાહરણ, સોનિયા ગાંધી ને આપતા ભાષણ ની નોટ છે. તેમને પણ રોમન હિન્દી માં જ લખી ને અપાય છે. અત્યારે ઇન્ડોનેસિયા, મલેશિયા, યુરોપ જેવા દેશો પણ તેમની ભાષા રોમન લીપીમાં જ લખે છે. યુરોપ માં લગભગ ડઝન જેટલી અલગ અલગ ભાષાઓ બોલાય છે, પણ તે દરેક રોમન લીપી માં જ લખાય છે. કારણ અત્યારે વૈશ્વિકરણ ના સમય માં જો એક સામાન્ય લીપી ( રોમન લીપી ) અપનાવામાં આવે તો વિશ્વ જોડેનું આપનું કોમુનીકેશન સહેલું થઇ જાય છે. ભૂતકાળ માં પણ ઘણા ઉર્દુ ગઝલકારોએ તેમની ગઝલો અને કાવ્યો દેવનાગરી લીપી માં લખી હતી જેથી વધારે ને વધારે લોકો તેને વાચી અને સમજી શકે.

ભવિષ્ય માં આ લીપી નો ઉપયોગ જાહેરજીવન માં અને સરકારી પરિપત્રોમાં પણ થતો જોવા મળે તો નવાઈ નહિ લાગે. આ વખતની સામાન્ય ચુંટણીમાં ભાજપ સરકાર ( મોદી સરકાર ) નું સુત્ર યાદ છે ને ! “ Ab Ki Baar Modi Sarkar “, “ Congress Mukt bharat “. આ લખાયું તો અંગ્રેજી માં પણ એનો ઉચ્ચાર હિન્દી માં થાય છે. બીજી એક શક્યતા એવી પણ છે કે, ભવિષ્ય માં બુક પણ આ લીપી માં જ લખાય. અંગ્રેજી માં લખાયેલ બુક નું ભાષાંતર ગુજરાતી કે હિન્દી માં કરવામાં આવશે પણ તેને લખાશે તો અંગ્રેજી મા જ…

“ Waqt Ke Saath Badalna Jaroori Hai “  –  and we youth has just started it through the medium of social media.

 

( આ લેખ નો મુદ્દો ચેતન ભગત ની નવી બુક “ Making India Awesome“ માંથી લીધેલ છે. ખરેખર આ બુક એક વાર વાચવા જેવી છે. લેખકે આવા ઘણા મુદ્દા પર ઊંડાણમાં લખેલ છે )

જિંદગી – એક દિવસ તો પોતાની જીવો….

 

આજની સુપરફાસ્ટ જિંદગીમાં ઘણી વ્યક્તિ બીજાને ખુશ કરવા અથવાતો બીજાની ખુશી બગાડવા માટે જ જીવતા હોય છે. પણ કેટલા પોતાના માટે જીવતા હશે? દરેકને કોઈના કીધામાં રહેવું પડે છે અથવા કોઈકના આદેશ નું પાલન કરવું પડે છે. શું આ બધા માંથી થોડો સમય કાઢી ને આપણે એક દિવસ આપણી પોતાની જિંદગી નાં જીવી શકીએ ?….

બાળક જન્મે ત્યારથી એને એના માતા-પિતા ના આદેશ નું પાલન કરવું પડતું હોય છે, થોડા મોટા થાય એટલે શાળાએ જાય, ત્યાં શિક્ષક ની અજ્ઞા નું પાલન કરવું પડતું હોય છે, મોટા થઇને જોબ કરતા હોય તો ત્યાં બોસ, ઘરમાં પતિ અથવા પત્ની, ઘરડા થાય ત્યારે પોતાના સંતાનો…. શું આબધુ જ જિંદગી છે??? શું એક દિવસ આપણે પોતાની જિંદગી ના જીવી શકીએ?  હા હા હા….. જીવી શકીએ….

શાળા, નોકરી, ઘર આ બધું તો ચાલતું જ રહેવાનું, પણ કોઈક દિવસ તો આપણે પોતાના માટે જીવવું જોઇએ. આપણને જેમાં રૂચી હોય તે કરવું જોઇએ. એક દિવસ આ બધા માંથી છૂટીને આપણે પોતાની રીતે જીવવું જોઇએ. એ દિવસ કોઈને કીધા વગર આપણે આપણા શોખ કરવા. કોઈને ના કહેવાનું કારણ એ કે જો તમે કોઈને તેના વિષે કહેશો તો તેમાં અવશ્ય અડચણ આવવાનીજ છે. આ બધું છુપી રીતે જ કરવા માં મજા છે. સ્કુલ માં હતા ત્યારે બંક માર્યા હતા ત્યારે કોઈને કહેતા હતા ????

આ હું લખુ છુ, પણ, આ વાંચનારા કેટલાક તો આ કરી જ ચુક્યા હશે. કારણ કે આ લખતા પહેલા મેં જેટલાને આવી વાત કરી તો એ દરેકે કબુલ્યું કે હા યાર, મને પણ ક્યારેક આવું મન થાય છે અને મેં આવું કર્યું પણ છે. પણ હજી જેને આવું ક્યારેય થયું નથી કે આવું કરવાનો વિચાર નથી આવ્યો તેના માટે આ લખું છુ…… દરેક ને સવારે ઉઠીને રાબેતામુજબ ના કામ પર વળગવાનું તો ગમતું જ નથી હોતુ. જો એક દિવસ પોતાની મરજી થી ફરી લઈએ, કે જે કરવાની ઈચ્છા હોય તે કરી લઈએ તો, હું ચોક્કસ ખાતરી આપું છું કે પછી થોડા દિવસો માટે તમારુ મગજ ખુબજ પ્રફુલ્લિત થઇ જશે.

જે લોકોએ સ્કુલ માં બંક માર્યા હશે તે લોકો આ વાત ને સ્વીકારતા જરા પણ અચકાશે નહિ. અને જેને આ ગળે ના ઉતરે, એ તેમના કોઈ એવા મિત્ર, કે જેમણે સ્કુલ માં બંક માર્યા હોય તેમને પૂછશે તો તેઓ તેમની સ્વ-અનુભૂતિ કેહવા લાગશે અને તે વખતે તેમના ચહેરા પર ના આનંદને નીરખવાનું ભૂલતા નહિ….

જીવી જોજો એક દિવસ …….. મજા આવશે……. મને તો આવી હતી….. તમને પણ આવશે…….

એક ડોકિયું…. લેખકો ના જીવનમાં…..

હમણાં થોડા સમયથી મને લખવાનો શોખ જાગ્યો છે, એટલે એકવાર વિચાર આવ્યો કે લાવને દુનિયાના લેખકો ના જીવન માં લટાર મારી આવુ. પછી તો ગુગલભાઈ ને ઓર્ડર કર્યો એટલે એ તો      ધડા ધડ માહિતી લઈને આવી ગયા. ( પાછુ આપણને લખીને બતાવે કે અમે તમને તમારી જોઈતી માહિતી ૦.૩ સેકન્ડ માં જ પૂરી પડી છે ) એટલે મેં એમને આભાર માની ને વાંચવાનું શરુ કરી દીધું. એમાંથી ઘણીબધી રસપ્રદ વાતો જાણવા મળી, કે તેઓ લખવા માટે કેટલા ઉત્સુક હતા અને કેટલી મહેનત કરતા હતા. એમાંથી થોડી અહી લખું છે.

1. B. WHITE ( AUTHOR OF CHARLOTTE’S WEB )

તે કેહતા કે “ જો કોઈ લેખક લખવા માટેના અનુકુળ સમય ની રાહ જોવે તો તેની જીંદગી તેના વિચારો કાગળ ઉપર કંડાર્યા વગર જ પૂરી થઇ જાય “ તેઓ પોતે કોઈપણ માહોલ માં કામ કરી શકવાની મનોશક્તિ ધરાવતા હતા. તેમના ઘરમાં એક જ રૂમ હતો, બેઠક રૂમ, રસોડું, સુવાનો રૂમ, અને તેમનો લખવાનો રૂમ, બધું એક જ. ત્યાજ આખા ઘરની શોરબકોર ચાલતી હોય અને ટે લખતા પણ હોય. છતાં ઘરના કોઈ લોકો તેમની ઉપર ધ્યાન આપતા નહિ. અને જો તે કંટાળે તો મગજ ફ્રેશ કરવા માટે ઘરની બહાર ચાલ્યા જતા અને આવી ને પાછા લખવાનું ચાલુ કરી દેતા.

2. JODI PICOULT ( NO.1 ON THE NEW YORK TIMES BEST SELLET LIST )

તેઓ માનતા હતા કે, લખેલા કાગળ પર સુધારો કરવો શક્ય છે પણ, કોરા કાગળ પર શું સુધારો કરી શકાય ?? લેખક જોડે લખવા માટે ઘણોબધો સમય હોય છે લખવા માટે, અને જો તેમ ના હોય તો જયારે સમય મળે ત્યારે પણ તે લખી શકે છે, અને ચાહે ત્યારે તેમાં સુધારા પણ કરી શકે છે, પણ જો કશું લખ્યું જ ન હોય તો શું સુધારી શકે?

3. MAYA ANGELOU

 

તેમણે તેમના શહેરમાં એક હોટેલ માં કાયમ માટે એક રૂમ બુક કરાવી રાખેલો અને તેનું દરમહિને ભાડું પણ ચુકવતા હતા. તે હોટેલના રૂમ માંથી તેમણે પેન્ટિંગ પણ બહાર કાઢવી નાખેલા અને હોટેલના સ્ટાફ ને પણ ચોક્ખી સુચના આપી રાખેલી કે મારી ગેરહાજરી માં કે હાજરી માં મારા રૂમ ની સફાઈ કરવા માટે કોઈને મોકલવો નહિ. તેઓ નોહતા ઈચ્છતા કે તેઓના ના કાગળ ના ડૂચા કે જે તેમણે લખતા લખતા ફાડી નાખ્યા હોય, તે કોઈ વીણી જાય. દર બે મહીને હોટેલ સ્ટાફ તેમના દરવાજા નીચેથી એક ચિટ્ઠી સરકાવતા, તેમાં લખેલું હોય કે, “ તમારા પલંગ ની ચાદર બદલવાની છે તો પરવાનગી આપો.” તેઓ સવારે બે વાગ્યે ત્યાંથી નીકળી ઘરે જતા અને ઘરે જઈને પોતાના લખેલા લેખ વાચતા અને તેમાં સુધારા વધારા કરતા.   “  સરળ વાચી શકાય એવું લખવું એ અઘરું કાર્ય છે “

 

4. J. JACOBS ( FORCE YOURSELF TO GENERATE DOZENS OF IDEAS )

 

તેઓ સામાન્યપણે જીમમાં વપરાતા જોગીંગના મશીન ઉપર ચાલતા ચાલતા જ લખવાનું પસંદ કરતા હતા, કેમકે જયારે તેઓ DROP DEAD HEALTHY પ્રોજેક્ટ પર કામ કરી રહ્યા હતા ત્યારે તેમને ઊંડા અભ્યાસ પરથી લાગ્યું હતું કે જો હું લાંબો સમય બેસીને લખીશ તો મારું જીવન બેઠાળુ થઇ જશે અને એ મારી તબિયત માટે હાનીકારક છે. તેથી તેમણે તેમના ઘરમાં જ એક જોગીંગ મશીન વસાવીને તેની ઉપર લેપટોપ લગાવી ને તેમાં જ લખવાનું શરુ કર્યું. તે કેહતા હતા કે, બેસી રહેવું એ એક નવું વ્યસન છે.

 

 

આ બધા લેખકો માટે લખવું એ એક શોખ થી વધીને એક વ્યસન બની ગયું હતું. આપણે તો વાંચીને ખુશ થઈએ છે, પણ એ લખવા માટે લખનારે કેટલો દાખડો કર્યો છે તે જાણવાની જીજ્ઞાશાએ જ આ લેખ લખવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યો હતો…

 

સલામ છે આવા લેખકો ને………

મોજીલો મેહુલો

          “ મેહુલો “ – વરસાદ ને તેને ચાહનારાઓ તરફ થી મળેલ ઉપનામ. જેને આપણે ખુબ ચાહતા હોઈએ તેને આપણે ઉપનામ આપતા હોઈએ છે. અમુક અપવાદ ને બાદ કરતા દરેક લોકો વરસાદ ને ચાહે છે, તેને માણવા હમેશા તૈયાર હોય છે. તેના આગમન ની સાથે તેને ખુલ્લા મને અને ખુલ્લા દિલે આવકારે છે, સ્વીકારે છે અને માણે છે.

          જેમ કોઈપણ સારી વસ્તુ કાં તો સુખ શાંતિ, સંપતિ મેળવવા માટે પરિશ્રમ જરૂરી છે, તેમજ વરસાદ ને માણવા માટે પણ ઉનાળા ના ૪ મહિના ગરમી વેઠવી જ પડે છે. જેમ પરિશ્રમ કાર્ય પછી સમૃદ્ધિ, સંપતિ મળે તો જ તેનો આનંદ આવે છે, તેનું મહત્વ સમજાય છે. તેથી જ તો ભગવાને ઋતુચક્ર માં ચોમાસા ને ઉનાળા પછી મુક્યો છે. જો ચોમાસા ને શિયાળા પછી મુક્યો હોત તો કોઈ તેની આટલી રાહ ના જોવેત.

          જયારે પહેલા વરસાદ નું આગમન થાય ત્યારે તે તેની સાથે ઘણા લોકો ની અને આ પૃથ્વી ની આશા લઈને આવતો હોય છે. ખાસ કરી ને ખેડૂત મિત્રો ને પહેલા વરસાદ ની સાથે ઘણી આસાઓ રહેલી હોય છે. ખેડૂતો પછી બીજા નંબરે ગરમી થી ત્રાસેલા લોકો નો વારો આવે છે. આવા લોકો ની આતુરતા ને સંતોષવા માટે તેના આગમન ના બે-ત્રણ  મહિના પહેલા થી જ તેની આગાહી હવામાન ખાતા દ્વારા કરવામાં આવે છે. અત્યારે તો અનેકવિધ વૈજ્ઞાનિક ઉપકરણો દ્વારા વરસાદ ની માત્ર ની અને આગમન ના સમય ની ચોક્કસ માહિતી મેળવી શકાય છે.

          આવી વરસાદ ની પહેલી આગાહી ભારત માં હવામાન શાસ્ત્રી  બ્લેન્ફોરડે જુન-૪  ૧૮૮૬ ના રોજ કરી હતી. આ તો વાત થઇ વૈજ્ઞાનિક ઢબે વારસા ની આગાહી કરવા ની. પણ જયારે વૈજ્ઞાનિક ઉપકરણો નોહતા  ત્યારે પણ વરસાદ ની આગાહી કરવા માં આવતી હતી. ત્યારે કુદરત ના નીર્દેશાત્મક સંજોગો ને તેમજ કેટલાક સજીવો ની વર્તણુક ને આધારે આગાહી થતી, જેમકે ટીટોડી બોલે તો વરસાદ આવશે, અને જો ટીટોડી નદી ના પટે કાંકરા નો માળો બનાવી તેના પર ઈંડા મુકે તો એ ચોમાસું નબળું વીતવાનું ચિન્હ છે. જો એ ઉચાણ વાળી જગ્યા પસંદ કરે તો બારેય મેઘ વરસે છે અને ખેતર માં પુષ્કળ મોલ પાકે છે. આ ઉપરાંત કેટલાક ભડલી વાક્યો પર પણ ધ્યાન અપાતું હતું. આમાંના કેટલાક હજી પણ આપણા ઘર ના મોટા લોકો ના મોઢે સાંભળવા મળે છે.

          વરસાદ ની આગાહી ઘણા લોકોને, જોડી જુદી રીતે ઉપયોગી થાય છે, જેમ કે ખેડૂતો ને આગામી પાક લેવાની તૈયારી કરવામાં, સરકારી તંત્ર ને નદીઓ ના બંધ ની વ્યવસ્થા તથા શહેરો માં અને ગામડાઓમાં વરસાદ ના પાણી ના નિકાલ ની વ્યવસ્થા કરવામાં, અને અમારા જેવા વરસાદ પ્રેમીઓને હાશકારો કે હવે વરસાદ માં ન્હાવા મળશે. વૃક્ષો અને ધરતી પણ વરસાદ ની રાહ જોતી હોય છે, જયારે વરસાદ પડે ત્યારે કોઈ ઝાડ ને ધારી ને જોયા છે? એ જોતા એવું લાગે કે વરસાદ ની સૌથી વધારે ખુશી તો આને જ થઇ છે, કેમકે ઉનાળા ના ૪ મહિના એણે તડકો વેઠી ને કેટલાય ને છાયડો આપ્યો હોય છે અને હવે ઠંડક નો એહસાસ કરવાનો તેનો વારો આવ્યો છે. આવું જ ધરતી સાથે થાય છે, તે પણ ચોમાસું આવતા જ ખીલી ઉઠે છે. પહેલો વરસાદ પડે ત્યારે તો એ એટલી બધી ખુશ થઇ જાય છે કે સુવાસ છોડવા માંડે છે.

          વરસાદ પડે ત્યારે ઝાડ અને પૃથ્વી સિવાય બેજા કોઈને મજા પડતી હોય તો એ છે નાના ભૂલકાઓને, બસ ફરક એટલો કે તેમના માતા-પિતા તેમને ન્હાવા ની પરવાનગી મોટાભાગે આપતા નથી હોતા. વરસાદ થી બચવા માટે તેમને રેનકોટ, છત્રી વગર બહાર નથી નીકળવા દેતા. પણ પહેલા વરસાદ માં તો ન્હાવું જ જોઈએ. ( આમ તો દરેક વરસાદ ન્હાવા જેવો જ હોય છે ) તેનાથી શરીર ની ગરમી તથા અળઈઓ માટી જાય છે. મારું પોતાનું તો એવું માનવું છે ક વરસાદ પડે ત્યારે જો છત્રી કે રેનકોટ પહેરવો એ વરસાદ નું અપમાન કહેવાય. જો તેનો ઉપયોગ કરીએ તો એવું કહેવાય કે આપણે તેનો લ્હાવો ગુમાવી રહ્યા છે.

          ઘણા લોકો વરસાદ ને ગંદી ઋતુ કહે છે, પણ હું માનું છું કે આ એક જ માનવા જેવી ઋતુ છે. તે ઋતુ માં જ કુદરત પૃથ્વી પર અને આકાશ માં સૌન્દર્ય પાથરે છે. વરસાદ ને માણવા માટે તો સુરજ પણ વાદળા પછાળ બેસી એનો આનંદ લે છે અને આપણ ને પણ તેનો આનંદ લેવાનો સંદેશ આપે છે. જો કુદરત જ આપણ ને આનંદ લુટવાનો નિર્દેશ કરતી હોય તો લૂટો ને……………..

બસ એમજ…

સવારનો સમય હતો, હું બસમાં આગળ બેઠો હતો. રસ્તાની બાજુએ એક હોટેલની બહાર ઉભેલા ચોકીદારે અમારા ડ્રાઇવર ભાઈને ( આમતો ડ્રાઇવર ને પણ પ્લેનના પાઈલોટ જેવા માન મળવા જોઈએ, ખાસ કરીને ભારતમાં, જ્યાં હવામાં ઉડવા કરતા રોડ ઉપર વાહન ચલાવવું ઘણું અઘરું છે. ) હાથ કર્યો. મેં આશ્ચર્યથી ડ્રાઇવર ભાઈને પૂછ્યું, કે તમે ઓળખો છો એમને ? તો કે, ના એટલું કઈ ખાસ નઈ, પણ આતો એક વાર એક ગેસ્ટને લેવા એ હોટેલમાં ગયો હતો, ત્યારે એકાદ કલાક ગેસ્ટની રાહ જોવાની થઇ હતી. તો એ દરમ્યાન તેમની સાથે બેઠો હતો અને બસ એમ જ મળ્યા હતા અને આજે પણ એ મને હાથ કરે છે અને હું એમને હાથ કરું છુ. હવે આવું તો મેં ઘણી વાર જોયું હતું, કે જયારે સામેથી કોઈ એસ.ટી બસ કે સ્કુલ બસ આવે ત્યારે અમારા ડ્રાઇવર ભાઈ અને પેલા સામે વાળ ડ્રાઇવર ભાઈ એકબીજાને હાથ કરતા. ત્યારે પણ હું તેમને પૂછતો, કે ઓળખે છે? ત્યારે પણ એ એમજ કહેતા કે ના-ના આતો રોજ સામે મળે એટલે બસ એમજ ઓળખે.

આમ સંભાળવામાં કઈ નવી લાગે એવી વાત નથી. પણ એકવાર પોતે પોતાનો ફ્લેશબેક જોઈ જોજો, કે આપણે આવા કેટલા લોકોને ઓળખીએ છીએ, કે રોજ ફક્ત હાથ જ હલાવીએ છીએ. ઘણા કિસ્સામાં તો આવો ‘બસ એમજ’ નો સંબંધ મૈત્રીમાં પણ ટ્રાન્સફર થઇ જતો હોય છે. કોઈ વાર એવું પણ બને કે એ વ્યક્તિ આપણને કપરા સમયે કામ લાગી જાય અથવાતો આપણે તેને કામ લાગી જઈએ. અને હું તો એમ માનું છુ કે જીંદગીમાં આવા પણ મિત્રો હોવા જોઈએ.

મિત્રો તો ઘણા છે,  જે  એક સાદે  (અવાજે) ભેગા  થાય,

પણ, જોઈએ છે એવા પણ, જે રોજ રસ્તામાં ભેગા થાય.

—  સુશાંત ધામેચા.

હવે હું મારી પોતાની વાત કરું, તો હું લગભગ ૮માં ધોરણમાં ભણતો હતો ત્યારથી મારી દુકાને બેસતો. રોજ સાયકલ લઈને એકજ રસ્તેથી દુકાને જવાનું થાય. ત્યાં રસ્તામાં કોલેજના છોકરાઓ બાકડા પર બેસીને પત્તા રમતા હોય. હું તો મારી ધૂનમાં જતો હોઉં. કોઈ વાર સાયકલ પર હોઉં તો કોઈ વાર ચાલતો. પણ થોડા સમય પછી અમારે એકબીજા સામે જોઇને માથું હલાવવાનો સંબંધ થયો. અને આવું લગભગ ઘણા વર્ષો સુધી ચાલ્યું. પણ આજે એ વાતને ૨૦ વર્ષ જેટલો સમય થઇ ગયો છે, છતાપણ અમે જયારે પણ મળીએ છીએ ત્યારે વાત થાય છે અને કોઈ વાર હું ચાલતો જતો હોઉં ( હું રોજ સાંજે ઓફિસની બસ મને ડ્રોપ કરે પછી ઘરે ચાલતો જ જતો હોઉં છુ. ) ત્યારે એ બાઈક પર ઘર સુધી લીફ્ટ પણ ઓફર કરે છે.

મારે તો રોજે જ ૫૦ કી.મી. ની મુસફારી બસમાં કરવાનું થતું હોય છે. એટલે મારા જેવા ઘણા રોજના મુસાફરી વાળા રોજે જ જોવા મળે. એમાં ખાસ એક કાકા રોજ સાંજે સોજીત્રા થી પીપળાવ ની વચ્ચે ચાલતા જોવા મળે. એમની ઉમર લગભગ ૭૦ વર્ષ કરતા વધારે હશે. પણ દેવાનંદ સ્ટાઈલની ટોપી, ઈસ્ત્રી ટાઈટ પેન્ટ-શર્ટ અને એક હાથ માં લાકડી સાથે ફૂલ જોશમાં એ ચાલતા હોય. એમાં પહેલી વાર મેં એમને સામેથી હાથ કર્યો, તો એમનું ધ્યાન થોડું મોડું પડ્યુ એટલે અમારી બસ આગળ નીકળી ગઈ, પણ બીજે દિવસે પણ મેં હાથ કર્યો, તો એમનું ધ્યાન અમારી તરફ પડ્યું અને એક સરસ મજાનું બોખું સ્મિત છલકાયું. બસ પછી તો હવે અમારે આ રોજનું થઇ ગયું. એ અમને હાથ કરે અને અમે એમને હાથ કરીએ. અમે કઈ એકબીજાને ઓળખતા નથી પણ, બસ એમજ….ઓળખીએ છીએ….